Ang rurok ng Pilipinisasyon ng nasyonalismo ay narating noong mga huling
yugto ng Kilusang Propaganda na kung kailan marami sa mga kasama rito ay
lubusan nang nawalan ng pag-asa sa pananalig na ang pamahalaang Espanya ay
magsasagawa ng mga repormang kanilang hinihiling. Matatandaan na sa simula, ang
Kilusang Propaganda ay humihingi lamang ng pantay na karapatan para sa mga
Pilipino at Kastila. Sa kanilang pakikibaka noon para sa bayan ay Hispanismo
ang kanilang sinusunod at hindi pa Pilipinismo.
Ang pagwawaksi sa Nasyonalismong bihag ng di-Pilipinong pag-iisip ay nangyari
lalung-lalo na kay del Pilar, Mariano Ponce, Lopez-Jaena, at iba pa. Sa isang
editoryal ng La Solidaridad noong Enero 31, 1894 binalaan ni del Pilar ang mga
Kastila na ang mga bayang naaapi ay gumagamit ng dahas ng himagsikan”
kung sa kanilang paniwala ay “lahat ng mahinahong paraan”
upang supilin ang kasamaan ay nagawa na. Sang-ayon kay Epifanio de los Santos,
nang marating ni del Pilar ang yugto na siya ay tunay nang siphayo, noon siya
nakaisip ng rebolusyon. Kung hindi siya ang nagtatag ng Katipunan, siya ang
naging “inspirasyon”
upang ito ay maitayo ni Andres Bonifacio.
Sa tula ni Bonifacio na may pamagat na Katapusang Hibik ng Filipinas, isinaad
ang tuwirang pagtiwalag sa mga Kastila: “Ikaw nga oh inang (Espanya)
pabaya’at
sukaban/kami’ay di na iyo saan man humanggan.”
Si Emilio Jacinto, ang kanang kamay ni Bonifacio at siyang “Utak
ng Katipunan,” ay tinalakay rin ang himagsikan bilang isang huling
lunas sa kanyang A La Patria na sinulat noong 1897. Ang daang taong
pagwawalang-kibo ay nawakasan na, ayon kay Jacinto, at ang maamong ahas”
na siyang dahilan ng pagkaalipin ng taong bayan ay dapat nating “durugin
nang walang awa, at walang takot, at hayagang paraan.”
Gaya ng Kilusang Propaganda, ang mga rebolusyonaryo ay nangailangan din ng
pagkakaisa; ngunit ang pagkakaisang ibig ng Katipunan ay “Kaisahan
ng mga Filipino” bilang isang malayang bansa at hindi bilang bahagi ng
“Pandaigdig
na Bansang Kastila.” Ito ay buong linaw na nasaad sa
Kartilla ni Jacinto. Ang Katipunan, ayon sa Kartilya ay may layuning “pag-isahin
ang kuro at layunin ng mga Pilipino.”
Ayon pa rin kay de los Santos, si Bonifacio ay siyang ama ng Demokrasyang
Pilipino at siyang tanging “naniniwala sa bisa at kabanalan
ng demokrasya bagama’t siya ay napangunahan nina Rizal
at del Pilar.” Sa mga naunang propagandista ang demokrasya ay bahagi
lamang na Ideyang Imperyal ng Kastila. Kay Bonifacio, ito ay ideyang labas sa
Pandaigdig na Lipunang Kastila, at dahilan sa kanyang kaliitan at kahirapan ng
buhay ang ideya ay naging radikal at populistiko,” mga nilalamang una
sa panahon at lugar sa kasaysayan ng ating bansa.
Ang maliwanag na pangungusap tungkol dito ay binigkas ni Jacinto sa Kartilla.
Ang Artikulo IV ng nasabing akda ay nagsasaad ng isang saligang ideya na
tumutukoy sa “pagkakapatiran ng tao at ang kanilang
pagkapantay-pantay” nang walang pagsasaalang-alang
sa kanilang kulay, yaman, dunong, at iba pang katangiang pangkatawan. Ang
konseptong pagkapantay-pantay ng tao ay karapatang ibinigay rin sa kababaihan.
Sila ay katulong at kawaksi ng mga kalalakihan at ang kanilang “kahinaan
ay dapat igalang,” ayon sa Artikulo IX.
Ang magandang kahulugan ng “pantay-pantay”
na ideya ay inulit na tinalakay ni Jacinto sa kanyang Liwanag at Dilim. Sa
kabanatang may pamagat na “Ang mga Tao ay Pantay-pantay,”
ang “kalayaan”
ay binigyan ng kahulugang ganito - pag-iisip at paggawa ng anumang ibig ng
isang tao nguni’t hindi sa ikapipinsala ng kapwa. Ang salitang “Karapatan”
ay kawangki at kasinghulugan ng “kalayaan”
sapagka’t
kung wala ang isa ang ikalawa ay walang saysay at gayon din ang huli sa una.
Pinag-isa ni Jacinto ang nasyonalismo at demokrasya at sinabi niya na ang mga “Tagalog” (o
Pilipino) ay kailangan ang pamahalaan upang sila ay mabigyan ng mabuting
direksiyon at halimbawa, upang ang kaisahan ay mapanatili, at upang ang “layunin” ay
makamit. Ang pamahalaan ay dapat lamang gumawa ng bagay na ikabubuti ng
mamamayan at ang puno ay may tanging katungkulan na “paligayahin” ang
lahat! Ang mga batas ay nagpapahayag ng kaloobang bayan” at
hindi ng kalooban ng isang puno na isa lamang “pinagkatiwalaan ng tagapasunod ng batas.”
Marahil, ang pinakamahalagang alay ng konseptong demokrasya sa pakahulugan ni
Jacinto ay ang ideyang “Kadakilaan ng Paggawa.” Ang paggawa ay “biyaya ng sangkatauhan,” ayon kay Jacinto, at ang taong gumagalang sa kadakilaan ng
paggawa ay maraming pakinabang dito: una ay “aliwan,” ikalawa ay “lakas,” at ikatlo ay “kasaganaan.” Ang masinop na manggagawa ay isang taong may masayang
kalooban sapagka’t ang paggawa ay “isang gantimpala at biyaya ng Maykapal na nagpapahayag ng
Kanyang Malaking Pag-ibig sa sangkatauhan.”
Sa akdang “Ang
mga Dapat Mabatid ng mga Pilipino,” inilarawan ni Bonifacio ang kagitingan at kadakilaan ng mga
Pilipino noong matandang panahong wala pa ang Kastila. Sila ay namumuhay sa “kasaganaan
at kaluwalhatian.” Ang kanilang mga puno ay sarili rin nilang kabalat at
katahimikan ang naghahari sa kanilang pakikitungo sa kalapit nilang tao, sa
pamamagitan ng kalakalan. Ang lahat ng tao ay may kaloobang banal. Bata at
matanda ay marunong sumulat at bumasa sa sariling wika. Nguni’t ang
katahimikan ng paraisong ito ay ginulantang ng mga dayuhang puti na kumaibigan
at kumasundo sa kanila na magiging gabay sa pag-unlad at pagtuklas ng
karunungan.” Sa
kanilang
pagtitiwala at kawalan ng masamang isipin ang mga Pilipino ay
madaling naniwala at isang kasunduan, na tinatakan ng “sanduguan” nina
Legazpi at Sikatuna, ang ginanap. Sa halip na maging gabay ng Pilipino, ang mga
dayuhan ay naging mapagsamantala. Wala nang pagpipilian ang mga Pilipino kung
hindi ang maghimagsik.
PUNDAMENTAL NA BATAYAN NG MGA BALYUS NG PILIPINISMO
Diyos, Bayan, Kapwa. Ito ang mga pangunahing
pinagbabatayan ng mga balyus ng Pilipinismo.
Malalim ang sampalataya ng mga Pilipino sa isang Dakilang Lumikha. Bagama’t
malayo na ang narating ng siyensiya sa pagpapaliwanag sa mga ikinokonekta pa
rin ng mga Pilipino sa kagustuhan ng Maykapal. Ang mga paghihirap ay
tinitingnang parusa o pagsubok ng Panginoon. Ang anumang gawaing nakasasakit at
nakapipinsala sa kapwa ay itinuturing na taliwas sa pagiging maka-Diyos.
Sa anu’t
ano pa man ang mga Pilipino ay naniniwala na nasa Diyos ang awa, nasa tao ang
gawa. Ibig sabihin kahi’t na gaano karelihiyoso ang isang
Pilipino ang pagkaligtas niya sa kahirapan at pagkaapi sa lipunan ay nasa kanya
pa ring pagkukusa at pakikibaka. Ang pananalig sa Diyos ay hindi dahilan upang
mawalan ng kusa na bakahin ang lahat ng pang-aapi at pagsasamantala, bagkus ito’y
dapat pagmulan ng lakas ng loob ng isang Pilipinong nagnanais ng pagbabago at
kapayapaan. Kung ang Marxistang konsepto ng pagiging pangunahin ng mga bagay na
materyal ang nagbibigay lakas ng loob sa mga tagapagtaguyod ng marahas na
rebolusyon, ang pananalig sa Diyos ang nagbibigay naman ng lakas ng loob sa mga
tagapagtaguyod ng mapayapang rebolusyon. Hindi nito ibig sabihin na ang mga
tagapagtaguyod na mapayapang rebolusyon ay hindi makasiyentipiko. Kaya lamang,
kahi’t
na sa kanilang pakikipagtunggali sa iba hindi nila kinalilimutang ang bawa’t
tao ay nilikha ng Diyos. Gaano man kaigting ang tunggalian hindi iniiwan ng
Pilipino ang anumang posibilidad ng pag-iwas sa ikasasawi ng isang nilalang ng
Diyos.
Ang niloloob ng isang Pilipino bagama’t repleksiyon din ng mga materyal
na bagay sa lipunan ay mayroon ding materyal na elemento ng emosyon o pantaong
damdamin na malaki ang epekto sa takbo ng lipunan. May malalim na kalooban ang
isang tao na repleksyon ng kabutihan ng Diyos. Ang kalooban na ito ang siyang
dapat gumagabay sa tao upang mapayapa at masaganang mamuhay sa daigdig. Ang
kalooban na ito ang tinatarget ng isang kilusang pang-ideyolohiya katulad ng
Kilusang Pilipinismo upang mangingibabaw at magkaroon ng tunay na
rekonsilyasyon sa ating bayan.
Bago pa dumating ang mga Kastila ay maka-Diyos na ang mga naninirahan dito sa
mga isla ng Pilipinas. Bagama’t maliban sa mga Muslim ang mga
imaheng sinasamba ay mga anito at simbolo ng kalikasan. Ang ibig sabihin, mula’t
simula pa ang mga ninuno ng mga Pilipino ay gumagamit na ng mga pamantayang maka-Diyos
hindi lamang upang maipaliwanag ang kalikasan kundi upang magkaroon ng gabay sa
relasyon sa hanay ng mga tao at sa pagitan ng tao at kalikasan.
Ang debateng kung mayroon ngang Diyos o wala ay walang katapusan. Ang teyorya
ng Marxismo at diyelektikong materyalismo ay hindi naging sapat upang maigupo
ang kaisipang maka-Diyos kahit na sa mga bansang pinamamahalaan ng mga
partidong komunista. Ang tanging maliwanag na naipunto ng mga Marxista ay ang
naging paggamit sa pangalan ng Diyos ng mga naghaharing uri upang manlupig at
magsamantala. Naipunto rin nila ang naging kawalan ng pag-asa ng mga taong
inaapi dahil sa pagkapaniwala nila na ang kanilang katayuan sa buhay ay siyang
kagustuhan ng Diyos.
Ginamit ng mga Kastila ang pangalan ng Diyos upang mapagharian ang mga Pilipino
sa loob ng humigit kumulang na apat na raang taon. Ang mga prayle ang naging
tunay na naghari sa Pilipinas. Sa pagsulong ng rebolusyon ng 1896 nakuha pa rin
ng mga Pilipino na bigyan ng kaibahan ang pagiging tunay na maka-Diyos mula sa
mga naging gawain at asal ng mga prayleng Kastila. Bagamat alam ng mga Pilipino
na pinagsamantalahan ng mga Kastila ang pagiging maka-Diyos nila, naniwala din
silang ang katangian nilang ito ang maaaring magtuwid sa kanilang pamumuhay. Maging
sa mga sinulat ni Bonifacio at ng kanyang kanang kamay na si Jacinto ay
matingkad ang pananalig sa Panginoong Maykapal.
Hindi katulad ng isang Marxista na maaari lamang magpakita ng respeto sa
pananampalataya ng iba sa Diyos, ang isang tagapagtaguyod ng Pilipinismo ay
kumikilos batay sa paniniwala at pananalig sa Diyos at sa kabutihan ng Kaniyang
mga aral. Hindi dapat na ituring na taktika o linyang pangmasa lamang ang
pagtukoy sa mga maka-Diyos na aral.
Mahalaga sa isang Pilipino ang kanyang kapwa-tao o kapwa. Ito’y
dahil na rin sa kanyang pagiging maka-Diyos na kumikilalang ang tao ay nilalang
ng Diyos. At siya mismo ay nilalang ng Diyos. At sa pagitan ng kanyang
kapwa-tao at siya ay walang puwang ang pagsasamantala at pang-aapi. Ang sinumang
tao na nagsasamantala at nang-aapi ay hindi kumikilala sa kanyang pagiging
nilalang ng Diyos. Nawawalan siya ng kapwa at hindi siya nagiging Makatao.
Ang isang tagapagtaguyod ng Pilipinismo ay kumikilala sa pantay na karapatan ng
bawat kapwa-tao gaano man kaiba ang paniwala at antas ng pamumuhay. Ang target
ng pagkilos ng kadre ng Pilipinismo ay ang pagsasamantala at pang-aapi, mga
gawang hindi Makatao. Ibig sabihin, tinatarget niya ang mga pribilehiyong
tinatamasa lamang ng iilan. Naniniwala siya na sa
pagkawala
ng mga pribilehiyong ito ay magkakaroon ng tunay na pakikipag-kapwa sa lipunan.
Gusto niyang alisin ang kasalukuyang mga pribilehiyong ito hindi upang ilipat
lamang sa isang bagong naghaharing-uri o paksyon, kundi ibahagi sa nakalalawak
na sambayanan nang sa gayon ay demokratikong malutas ang hindi
pagkakapantay-pantay sa pamumuhay at pagkakaiba sa paniniwala.
Isa sa mga ito ang pribilehiyo sa kaalaman, karunungan o kaisipan na
nagsimulang gawing monopolyo ng may yaman at may hawak ng oras sa lipunan.
Hindi lamang sa materyal na bagay naging mahirap ang maraming Pilipino, kundi
lalo na sa kaisipan.
Lumaon, ang kaisipan ng mga naghaharing dayuhan ang pumasok sa kanilang ulo
kasabay ng pagpasok ng mga produkto nito na pumatay sa inisyatiba ng mga
maliliit na kapitalistang Pilipino. At ang mga oligarkong Pilipino na yumaman
sa ganitong kaayusan ay lubusan nang naghubad ng anumang maka-Pilipinong
pag-iisip. Sa mga ito ay lubusan ng nawala ang makataong konsepto ng kapwa. Ang
tao ay naging kasangkapan na lamang sa paglikha ng tubo. Ang hindi
maka-Pilipinong kaisipang ito ang yumabong sa lipunan. Ang mga mahihirap na
Pilipino ay hindi lamang naging palaasa sa maibibigay sa kanila ng iba kundi
pati na kung ano ang maiisip ng iba para sa kanila. Kaya napakahalaga na
maglunsad ng isang kilusang pang-ideolohiya upang maibalik sa bawa’t
Pilipino ang naaangkop na kaisipan para sa kanya.
Ang Makabayang aktitud sa pagkilos ay nakaugat sa pagpapahalaga sa
kapwa-Pilipino bilang pagbibigay ng partikular na diin kung sinong kapwa ang
dapat bigyan ng pangunahing konsiderasyon. Batay sa aktitud na ito, ang
pinakamataas na pamantayan ay kung ano ang makabubuti sa Pilipino. At ang
makabubuti sa malawak na sambayanang Pilipino laban sa anumang dayuhang
interes. Ang Pagkakaisang Pilipino ang pinakamataas na relasyong panglipunan na
hinahangad ng Pilipinismo. Ang pagkakaisang ito ay nakabatay sa pagiging
maka-Diyos at maka-Tao, mga sandigan ng tunay na pagiging tunay na Demokratiko.
Ang mga pundamental na balyus ng Pilipinismo ay siyang dapat na pinagbabatayan
ng mga pamantayan sa pagiging marangal, malinis, matapat, matiyaga, masinop at
iba pang magandang katangian ng isang Pilipino. Ito rin ang pinakabuod ng mga
pangunahing adhikain ng mga Pilipino.
TATLONG PANGUNAHING
ADHIKAIN
Ang una rito ay ang Kalayaang Pampulitika. Tumbok talaga nito ang
kadahilanan ng ating paghihirap. Hindi pa tayo malaya mula sa kontrol ng mga
dayuhang kapangyarihan. Hawak pa rin nila ang ating pamahalaan na animo ay
instrumento lamang sa kanilang mga kamay upang protektahan at paunlarin ang
kanilang sariling pambansang interes.
Bunga ng pagkakahawak sa atin ng dayuhan, hindi rin malaya ang pagpili natin ng
mga taong uugit sa ating pamahalaan. Ang pulitika nati’y
personalista, hindi politika ng prinsipiyo.
Ang pangalawang pundamental na adhikain ay Katubusang Pangkabuhayan.
Mahalaga sa atin ito dahil ang pangunahing suliranin natin ay ang kontrol ng
dayuhang Amerikano, Intsik, Hapon, Australyano, Ingles at iba pa sa ating
kabuhayan. Kailangang mapasakamay ng mga Pilipino ito. Ang Pilipinismo ay
magiging instrumento sa pagbabalik sa kamay ng mga Pilipino ng kanilang
kabuhayan sampu ng kanilang likas na kayamanan at kayamanang pangtao.
Ang pangatlong pundamental na adhikain ay Panlipunang Pagkakasundo o Pagkakaisa.
Maaari lamang magkaroon ng tunay na kapayapaan bunga ng pagkakasundo kung may
kalayaan at katarungan para sa Sambayanang Pilipino. Kasama sa pagtalakay dito
ang katarungang panlipunan at ang prinsipyo ng pagkakapantay-pantay sa harap ng
batas at sa oportunidad upang umunlad at mabuhay nang matiwasay at
masagana.
KATANGIAN NG PILIPINISMO
Ang Pilipinismo’ay ang kaisipang magbubuklod sa atin bilang isang bansa,
maghihiwalay sa interes natin at ng dayuhan, magtutulak at magbubunsod sa atin
upang kumilos, magpunyagi, lumaban at magsakripisyo upang
makamit natin ang mga pundamental na adhikain natin, ang kalayaang Pampulitika,
Katubusang Pangkabuhayan at Panlipunang Pagkakasundo. Ang Pilipinismo ay bunga ng ating
pakikibaka simula pa noong dumating ang mga kastila. Sa tatlong daang taon ng
pananakop halos isang daan ang mga pag-aalsa natin laban sa Kastila.
Ang Pilipinismo ay isang puwersang nabubuo laban sa paninikil, pagsasamantala
at pananakop ng sinumang dayuhan sa ating bansa. Kahit na matatalino ang mga
Pilipino, ang kanilang katalinuhan ay hindi natutuon sa pagpapalaya ng kanilang
sariling bansa kundi sa kanilang mga personal na interes. Layunin ng
Pilipinismo na linangin ang pagkakaroon ng maraming Pilipinong may malasakit,
pakikisangkot at komitment sa interes ng kabuuan at hindi lamang pansariling
interes na madaling kasangkapanin ng mga dayuhan laban sa pambansang interes ng
mga Pilipino.
Ang nararapat na oryentasyon ng anumang ideolohiya na naglalayong maging siyang
ideolohiya ng mga Pilipino at para sa mga Pilipino ay ang tunay na
pagkamakabayan, ang ganap na esensiya ng pagiging isang bansa. Sa kasamaang
palad, ang umiral na ideolohiya ng nasyonalismo’ dito sa Pilipinas ay naging
bihag ng mga dayuhang interes at pag-iisip lalung-lalo na ng imperyalistang
Amerikano at ng dalawang Partido Komunistang maka-Ruso at maka-Tsino. Ang
katubusan at kaunlarang pambansa ay lagi na lang isinasabit sa pagkiling sa
alin man sa kanila. Ang ‘nasyonalismong’
ipinangangalandakan ng bawa’t isa ay mapanghati at hindi
mapagkaisa.
Kailangang hubugin at buuing muli ang kilusang makabayan, palayain mula sa kamay
ng mga dayuhan at dayuhang kaisipan at itatag ang isang panibagong kilusang
ginagabayan ng Pilipinismo, isang malaya at demokratikong kilusang
mangingibabaw sa makitid na pananaw ng mga partidong pampulitika.
Ang Pilipinismo ay bunga ng isang daang pag-aalsa laban sa Kastila at ng
Rebulusyong 1896. Nagkaroon ito ng malinaw na porma at kaanyuan sa kamay ni
Rizal, del Pilar, Bonifacio, Jacinto at Mabini at iba pang bayani na nagbuo at
nagbalangkas ng ating kabansaan.
Nalugmok ang Pilipinismo pagdating ng kano at ang patuloy na paglalahad at
pagsasabuhay dito sa publiko ay isinagawa ng mga lider Pilipino katulad nila
Recto at Laurel. Isinabuhay din ito nina Diokno, Lichauco, Tañada at
Constantino. Si Tañada sa bandang huli ay naging kiling sa kaliwa na nakahanay
sa CPP, samantalang si Constantino ay tahasang gumamit ng Marxismo sa pagsusuri
ng lipunan at naging higit na malapit sa pulitika ng liberal na paksiyon ng mga
Marxista.
Nasapawan ang pag-unlad ng Pilipinismo ng paglakas ng kilusang komunista mula
noong 50’s
hanggang sa panahon ni Marcos na kung kailan ang mga puwersang sumusuporta sa
gobyerno ay nagsimulang bumanggit ng mga prinsipyo ng Pilipinismo sa
pamamagitan ng Kaisipang Pilipino. Maging ang mga ideologue at kadre ng Reform the
Armed Forces of the Philippines Movement o RAM na nagrebelde laban kay Marcos
ay gumamit din ng Kaisipang Pilipino batay sa kanilang guidebook, Crossroads to
Reform. Sa partikular, ay ginamit ng RAM
ang prinsipyo ng Demokratikong
Rebolusyon mula sa Gitna upang pumalaot sa proseso ng pampulitikang
pagbabago sa bansa. Ang Rebolusyong EDSA ay matingkad na ehemplo kung papaanong
ang esensiya ng Pilipinismo ay lumalagpas sa interes ng iisang partido.
Sa pamamagitan ng Kaisipang Pilipino, nagkaugat ang Pilipinismo sa hanay ng mga
empleyado ng pamahalaan at mga kasapi ng barangay. Sa isang banda naman, maging
si Cory Aquino noong kumakampanya pa lamang siya para sa pagkapangulo ay
gumamit ng mga islogang batay sa Pilipinismo na ginagamit din ng Kaisipang
Pilipino : Maka-Diyos, Makabayan at Makatao. Pati na ang Partido Demokratiko
Sosyalista ng Pilipinas (PDSP) ay nagsimulang bumagay sa Pilipinismo sa
kanilang programa. Ang kanilang demokratikong sosyalismo ay ginawa nilang
Demokratikong Sosyalismong Pilipino. Maging ang muling pinag-isang Nationalista
Party ng 1989 ay may programang Pilipinismo na nakabatay sa mga kaisipan nila
Dr. Jose Laurel,Sr. at Claro M. Recto. Maging ang taktikal na programa ng CPP,
ang pambansang demokratikong rebolusyon, ay pagkilala at pagsasamantala lamang
sa pro-Pilipinismong tendensiya ng mga mamamayan. Sa katunayan, ang magiging pinakamalaking
problema ng CPP ay kung papaano nila babasagin ang tinatawag nilang “makitid
na nasyonalismo” ng
Pilipinismo. na antas at pinakamalawak na pag-unlad ng kaisipang makabayan at
maka-Pilipino na ganap na pinalaya sa kamay ng mga dayuhang makapangyarihan.
Ang Pilipinismo ngayon ang may kakayahang sumagupa sa Komunismo at Imperyalismo
na kapwa dayuhang ideolohiya. Para sa komunista, ang kanilang ideolohiya at
partido lamang ang dapat umiral, habang para sa isang naghaharing imperyalista
naman ang pagkakaroon ng marami at mapaghating ideolohiya at partido sa isang
bayan ay pabor sa pagmimintina nila ng kanilang kapangyarihan dito. Ang
Pilipinismo ay kumikilala sa ganap na demokrasya na kung saan hindi iisang
partido lamang ang may laya at karapatan. Katulad ng nakagisnan sa Rebolusyong
1896, ang bandila ng Pilipinismo ay hindi pag-aari ng iisang partido o paksyon
lamang. Matatandaan na nang magsimulang umiral ang paksyonalismo sa pagitan
nila Bonifacio at Aguinaldo sampu ng iba pa, ang Pilipinismo ay nagsimulang
mawalan ng buwelo at humina sa harap ng bagong dayuhang mananalakay.
Sa punto ng pagiging orihinal, batayan sa kasaysayan, pagiging tunay na
Pilipino, pagtanggap ng tao at katumpakan sa pag-aanalisa sa kalagayan ng ating
bansa, ang Pilipinismo ang pinakasuperyor sa lahat ng mga ideolohiyang
nagtutunggali ngayon sa lipunang Pilipino. Ang Pilipinismo ang pinakamapagkaisa
sa malawak na hanay ng mga mamamayan.
Ang Pilipinismo ay nakaugat ng malalim sa proseso ng pagkatatag ng Kabansaang Pilipino
noong 1896 at nang unang Republika ng Pilipinas noong 1898. Kahit na hindi
nakumpleto, ito ang kauna-unahan, tunay na ekspresyon ng Nasyonalismong
Pilipino sa panahon na iyon. Ito ay isang maikling panahon ng pambansang
kadakilaan nang mahigitan natin ang lahat ng mga sakop na bansa sa Asya at
Aprika sa pakikibaka laban sa kolonyalismo.
Upang hubugin ang lipunang batay sa Pilipinismo ay kailangang matukoy ang mga
kamalian sa nakaraan at iwasto kaagad. Kung hindi, ang kilusang makabayan ay
magpapatuloy na mabuway at bihag ng mga dayuhan laban sa ating tunay na
pambansang interes.
MULA SA NASYONALISMO
TUNGO SA PILIPINISMO
Ang Rebolusyong 1896 ay hindi nagkaroon ng pagkakataong magkabunga dahil sa
pagdating ng isang bagong uri ng kolonyalismong salig sa kapitalistang sistema
ng ekonomiya na mas maunlad sa kolonyalistang Kastila na salig sa piyudalismong
sistema ng ekonomiya. Ito ang neokolonyalismong Amerikano o imperyalismong
Amerikano. Ngunit bago nangyari ito nailatag ang pundasyon ng ating kabansaan
at ideolohiya ng Pilipinismo. Ito ang di-mapapasinungalingang pruweba na
mayroon tayong sariling ideolohiya. Sapagkat kung may bansang Pilipino na nabuo
tiyak na mayroong ideolohiyang gumabay dito sampu ng mga pag-aalsa na naging malawak
na pambansang himagsikan noong 1896. Ang pag-iral ng isang bansa’y
kondisyon para sa pag-iral ng isang ideolohiya.
Sa ilalim ng pananakop ng mga Amerikano, sinikap ni Mabini na panatilihing
buhay ang Pilipinismo sa pamamagitan ng kanyang mga panulat. Ito ang gumabay at
nagbunsod sa Rebolusyong Pilipino laban sa Amerikano na sana’y
nagpatuloy sa isang gerilyang pamamaraan batay sa ideya ni Gen. Antonio Luna.
Ang Pilipinas ang unang Byetnam sa Asya na kung saan maraming pinaslang na mga
Pilipino ang mananakop na mga Amerikano.
Ipinagpatuloy ni Recto ang tradisyong sinimulan ni Mabini pagkatapos ng halalan
noong 1946. Ngunit naging malinaw lang sa kanya ang Pilipinismo noong 1950
hanggang 1962 noong mamatay siya. Ang pagkakamali ni Recto’y
pagdepende niya sa kanyang personal na prestihiyo at hindi ang pagbubuo ng
isang kilusang pangmasa na may pambansang saklaw na abot ang iba’t-ibang
sektor ng lipunan pati na ang pinakamahirap. Ang kanyang kakulangan at kahinaan
ay ang kawalan niya ng pleksibilidad sa taktika bilang isang pulitiko at ang
kanyang pagiging aristokrata dahil sa pagiging intelektual at uri niyang
pinanggalingan na sadyang malayo sa masa.
Kahimat ang Rebolusyong 1896 at Republika ng Malolos ay hindi nakontrol ng mga
dayuhan, nawala ang kanyang pangmasa at Pilipinistang karakter nang mapasakamay
ng mga ilustrado sa pamumuno ni Aguinaldo ang rebolusyon ng masa na nagsimula
sa ilalim ni Bonifacio. Ito ang nagpabilis sa pagkalaglag sa kamay ng Kano ng
Rebolusyon sampu ng hukbo ni Aguinaldo. Ang mabuway na karakter ng mga
ilustrado na madaling magpagamit sa dayuhan ay lumitaw sa mga umusbong na
kilusang “makabayan.”
DALAWANG SALIK NA
ELEMENTO NG PILIPINISMO
Ang dalawang salik na elemento ng Pilipinismo ay ang pakikibaka ng mga
magsasaka at manggagawa para sa kanilang demokratikong karapatan at kagalingang
pang-ekonomiko sa isang banda at ang pakikibaka ng panggitnang uri ng mga
Pilipino laban sa kolonyalismo at neokolonyalismo dahilan sa paghahangad nilang
umunlad ang kanilang negosyo at mapatatag ang pundasyon ng kanilang kabuhayan
sa bansa.
Maaari sanang magkaisa ang dalawang panig na ito ngunit lagi nang
pinagtataksilan ng panggitnang uri ang mga magsasaka at manggagawa sa kanilang
pakikipagkompromiso sa mga dayuhan lalung-lalo na sa imperyalistang Amerikano.
Sa isang banda naman ay napaniwala ng mga kadre ng kilusang komunistang pumasok
sa Pilipinas ang maraming organisadong manggagawa na hindi na kinakailangang
maging malaganap ang pribadong negosyo ng mga Pilipino upang maalis ang kontrol
ng imperyalismo sa bansa. Ang hidwaang ito ang materyal na batayan ng hindi
pagkasundo-sundo sa lipunang Pilipino.
PILIPINISMO: ANG
ALTERNATIBONG REBOLUSYON
NA HINDI KOMUNISTA
Ang paninindigang Pilipinismo ay nasa gitna ng pampulitikang ispektrum dahil sa
layon nito na pag-isahin ang pinakamalawak na hanay ng mga Pilipino. Bagama’t
may pagkiling ito sa demokratikong kaliwa dahil sa adhikain nitong alisin ang
kontrol ng dayuhan at itayo ang tunay na demokrasya na kung saan ang lalung
nakararaming Pilipino na binubuo ng mga magsasaka at manggagawa, makabayang
negosyante at propesyonal ang siyang nakapangyayari at may sapat na kinatawan
sa Pamahalaan. Kung hangad natin ang pagbabago, hindi tayo kailangang maging komunista
upang magpalit lang tayo ng amo at banyagang modelo, mula sa Kano ay Tsino
naman o Ruso. Maaalala na maging ang mga dating nasasakupang bayan ng nabuwag
na Unyong Sobyet ay nagbabandila ng kanilang partikular na nasyonalismo laban
sa mapanakop na “internayonalismo”
ng mga Ruso.
Ang pakikibaka ng mga manggagawa at magbubukid ay lagi nang napapasukan ng mga
ahente ng dayuhang kapangyarihan na ginagabayan ng dayuhang ideolohiya. Kahimat
may bumuo rin ng organisasyong pang-manggagawa at magsasaka sa ilalim ng
nasyonalismo, wala silang lubos na tagumpay na nakamit sa harap ng mas komited,
mas mahusay at mas militanteng kadre ng komunista. Kayat tungkulin nga ng
Pilipinismo ngayon ang bumuo ng kadre at aktibista na kayang higitan ang
komitment at kahusayan sa pag-oorganisa at militansiya ang mga komunista. Bukod
pa rito sadyang walang naglalatag ng isang malinaw na alternatibong ideolohiya
o programa ng pamahalaan maliban sa mga komunista. Umabot sa isang kalagayan na
masasabi nga na walang ibang masusulingan ang mga manggagawa at magbubukid
liban sa komunismo dahil nagtagumpay itong huli na masarili ang pagtatanim ng
mga “rebolusyonaryong” ideya
sa lipunan.
Ang
pangunahing kamalian ng mga organisador ng mga prenteng “makabayang”
samahan ay ang kanilang kolonyal na kaisipan na ang Pilipinismo’y
sadyang mababa kung ihahambing sa komunismo na para sa kanila’y
siyang tanging may kakayahang maglinang ng komitment at dedikasyon para sa
bayan sa panig ng mga organisador, kadre at kasapi. Ginagawa lamang palamuti at
pang-akit ang “nasyonalismo”
upang magturo ng komunismo na magdidiin sa higit kahalagahan ng
internasyonalismong komunista kaysa Pilipinismo.
Ang komunismo ay nagbabandila ng sarili bilang “makabayan”.
Ang Imperyalismo naman ay naibabandila ang sarili bilang tunay na “demokrasya”.
Kailangang mapangimbabawan ng Pilipinismo ang dalawang malaking puwersang ito
sa pamamagitan ng pagbabandila nito ng tunay na pagkamakabayan at tunay na
demokrasya. Kaya’t ang Pilipinismo ay maituturing
na rebolusyonaryo at siyang tanging nalalabing alternatibo sa komunismo na
pang-akit sa malawak na masa ng Sambayanang Pilipino. Ito lamang ang
ideolohiyang makakapigil sa pagpasok ng mga ahente ng dayuhang ideolohiya
sapagkat may kakayahan itong maglinang ng komitment, magpalalim ng pagkagagap
ng ideolohiya at magsanay ng mga mahusay na mga kadre.
Sa pamamagitan ng Pilipinismo kailangan nating ipakilala ang tunay na
nagtatanggol at nagpapaunlad sa pambansang interes ng mga Pilipino upang
maiwasan ang pag-ulit ng kasaysayan. Ang kasaysayan ng kataksilan at
pagkakanulo sa interes ng masang Pilipino. Kailangang magkaroon ng at malayang
kilusan at isang Rebolusyong kultural, pulitikal, moral at ispirituwal. Ngayon
na ang panahon upang iproklama natin ang Pilipinismo bilang ideolohiya ng mga
Pilipino anuman ang partidong kinasasapian nila, upang una’y
mapalaya ang bayan sa kamay ng dayuhan at pangalawa’y
magkaroon ng tunay na demokrasya, katarungan at kaunlaran sa pamamagitan ng
isang panlipunang pagpapalaya. Ang Demokrasyang Pilipino ng Pilipinismo ay
dapat kakitaan ng bagong tipo ng pulitika na kung saan ang paligsahan ng mga
partido ay pagalingan sa pagsasabuhay ng Pilipinismo.
BAKIT ISANG
REBOLUSYON ANG KAILANGAN?
BAKIT REBOLUSYONG
PILIPINISMO?
Kailangan natin ang isang Rebolusyong kultural, pulitikal, moral at
ispirituwal.Tanging isang Rebolusyon lamang ang makasasagip sa
Pilipinas mula sa ganap na pagkakalugmok at pagkakaduhagi. Kailangan natin ang
ganap na pagbabago sa ating mga balyus at sa balangkas ng kapangyarihang
pampulitika.
Sulong sa kadakilaan! Ganito dapat katayog ang ating panawagan para sa
lahat ng mga tunay na Pilipino dahil ganoon naman kalalim at kababa ang
kinasadlakan nating kumunoy ng kasawian. Inabot na natin ang sagad sa buto na
pagkaduhaging ispirituwal at moral na tanging isang rebolusyonaryong pagsisikap
ang makaaahon sa atin paitaas.
Ang lipunang Pilipino ngayon ay isang kalunos-lunos na pangitain. Nakakasuka sa
sinumang disenteng Pilipino na may takot sa Diyos at mapagmahal sa bayan. Higit
sa ating kawalan sa mga materyal na bagay ay ating kasalatan sa diwa at
ispiritu ng pagmamahal sa bayan. Madalas nating ipagkamali na ang kasalatan
natin sa ispiritu ay bunga ng kawalan sa materyal na bagay. Kaya nga lagi na
lamang binibigyan ng dahilan ang pangangailangan pangkasalukuyan ang bawat
katiwalian, bawat kataksilan, kawalan ng katapatan. Ang tanging ideolohiyang
umiiral na lamang ay “ideolohiya ng sikmura”.
Gumagapang tayong parang ahas dahil wala tayong sapat na tapang upang tumayo,
magtrabaho, lumaban at makibaka para sa Pambansang interes.
Kailangan natin ang ispirituwalidad na dulot ng ideolohiya ng Pilipinismo,
dahil para tayong nasa kumunoy. Habang gumagalaw tayong naghahanap ng purong
pangkabuhayang solusyon, lalo lamang tayong lumulubog. Sa pamamagitan lamang ng
pagsisingkaw sa kolektibong kaisipan maaari tayong hilahing pataas upang
makaahon mula sa kumunoy. Dapat nating malaman na ang mga suliranin nating
pangkabuhayan ay nakaugat sa kawalan natin ng ideolohiya, pagkakaisa, tiyaga at
pagpupunyagi sa ating mga gawaing pangkabuhayan. Kaya’t
tinatalo tayo ng switik na dayuhan. Handa nating ibenta ang ating kapwa
Pilipino dahil sa lagay ng dayuhan. Kulang tayo ng gulang upang makita natin
kung paano tayo dinadaya at pinagsasamantalahan ng mga dayuhan.
Kawawa talaga ang bansang punong-puno ng mga paniniwala ngunit walang iisang
pananampalataya. Kalunos-lunos naman ang bansang nahahati sa mga paksiyon at
ang bawat paksyon ay nag-iisip na siya ay isang hiwalay na “bansa”
na may sariling pananampalataya at handang mamatay at pumatay ng kapwa Pilipino
sa ngalan ng mga dayuhang ideolohiya at interes.
Kailangang maiangat ang ideolohiya ng Pilipinismo sa antas ng pananampalataya
upang mapakilos ang mga tao sa isang Kilusan at makapaglunsad sila ng isang
Rebolusyon . Sa gitna ng napakaraming mga ideolohiya sa atin, hindi na natin
matiyak sa mga Pilipino kung ano ang dapat na gawin. Paano mo nga naman
ipagtatanggol at pauunlarin ang isang bagay na hindi mo nalalaman. Paano ka
magkokomit kung hindi mo alam kung para kanino ka dapat kumilos at kaninong
interes. Ito ang krisis ng ideolohiya na dapat maresolba ngayon sa pamamagitan
ng Pilipinismo.
PAGIGING PILIPINO UNA
SA LAHAT
Sa grupong nagpapatayan ngayon dapat silang paalalahanan na una sa lahat sila
ay mga Pilipino. Kahit na Komunista ka, Sosyalista, Kapitalista, Demokrata,
Katoliko, Protestante, INK, Iglesia Filipina, Independiente o anupaman. IKAW,
AKO, TAYO’Y
PILIPINO HIGIT SA LAHAT. Bago tayo Lakas-NUCD, UNO, PMP, Bayan Muna, Laban ng Masa,
LAMMP, KAMPI, Liberal, Nacionalista, Partido ng Demokaratikong Reporma,
PDP-LABAN, MNLF, MILF, Partido Komunista ng Pilipinas at iba pa, tayo ay mga
Pilipino. Dito natin kailangang malaman kung sino ang Pilipino at ano dapat ang
kanyang ideolohiya. Ito’y dapat na mahigpit na nakaugnay sa ating patuloy na pag-
iral bilang isang Bansa. Kailangang maging malinaw ito upang makapagmobilisa sa
tao na nakakaunawa sa karumal-dumal na kalagayan ng bansa na nangangailangan ng
mapagpasiyang pagkilos.
BAKIT KAILANGAN ANG
KOMITMENT?
Sinasabi natin na mayroon na tayong ideolohiya, isang ideolohiya ng Pilipino na
matagal ng natukoy bilang Pilipinismo. Bakit kailangan pa nating linangin ito
lalung-lalo ang mahalagang sangkap ng Komitment sa mga Pundamental na Balyus o
Pagpapahalaga.
Sapagkat pagkatapos ng pagkakatayo ng Republika sa Malolos dumating ang isang
mandarambong. Lumaban tayo ngunit nagapi. Sana ay ganap na napalaya natin ang
Pilipinas ngunit nawasak ang patuloy na paglago ng isang ideolohiyang Pilipino
simula noong pagdating ng Kano hanggang sa kasalukuyan. Kaya kailangang
linangin ang Komitment.
Una, nilinaw natin ang mga pundamental na balyus na dapat nating panindigan.
Pangalawa, ipinakita din natin kung ano ang kalagayan ng bansa na dapat
magbunsod sa atin upang kumilos. Nabatid natin na malapit nang mawasak ang
ating lipunan at maging ganap na tayong alipin ng mga Kano, Intsik, Hapon,
Australyano at iba pa. Pangatlo, Kailangan natin ng sapat na bilang ng mga
Pilipinong may komitment sa Pilipinismo upang makabuo ng isang Malaya at
Demokratikong Kilusan na siyang magtataguyod ng isang Rebolusyon.
Hindi na pinag-uusapan ang ideolohiya sa Hapon, Amerika, Alemanya at iba pa
dahil; una, ganap na silang malaya, pangalawa, ginagamit na nila ito upang
maging maunlad na bansa.
TUNGUHIN NG
PILIPINISMO SA ATING PAMBANSANG BUHAY
1. Itinuturo ng ating pambansang interes bilang mga Pilipino na lahat ng ating
ispirituwal, moral, intelektuwal, likas, pisikal at makataong kayamanan ay
pag-aari ng Pilipino lamang at hindi ng sinupaman. Ang kayamanang ito ay dapat
gamitin lamang para sustenahin, maintindihan at paunlarin ang Sambayanang
Pilipino. Ang kayamanang ito ay dapat na nasa kumpletong kontrol, pag-aari at
superbisyon ng mga Pilipino, mga tunay na Pilipino.
2. Ang isang Pilipino ay ipinanganak dito o pinili niyang tumira rito ngunit
siya ay nanumpa nang walang kamatayan sa bansa, sa kanyang ideolohiya ng
Pilipinismo, at magtatrabaho, mabubuhay, lalaban at mamamatay para sa
pambansang interes.
Maraming
mga dayuhan ang nakakuha ng pagka “mamamayang Pilipino”.
Pero ito’ay peke lamang at nakuha sa panunuhol sa gobyerno.
Kailangan nating labanan ang mga dayuhang ito na nagsasamantala sa karapatan ng
Pilipino ngunit sinasabotahe ang ekonomiya natin.
3. Ang Pilipino ang siyang dapat na maghari sa kanyang bayan sa lahat ng aspeto
ng kanyang pambansang buhay. Ngayon siya ay alipin sa sariling bayan, ‘iskwater
sa sariling bayan”, walang sariling lupa
samantalang pag-aari ng mga dayuhan ang lahat ng magagandang lupain at puwesto
sa mga lunsod at kanayunan. Ang Pilipino ay taga-igib ng tubig at tagasibak ng
kahoy sa sariling bayan, mga utusan, tsuper, hardinero, security guards at
marami pang mabababa at di-makataong bagay o papel na ginagawa sa atin ng mga
dayuhan.
4. Ang Pilipino ay may ideolohiya, ang ideolohiya ng Pilipinismo na bunga ng
ating makasaysayang pakikibaka para sa kalayaan at kabansaan. Wakasan na natin
ang kasinungalingan na hindi nating kayang bumuo ng sariling ideolohiya upang
mawala sa atin ang mababang pagtingin sa sarili.
Ang pagkakabuo ng Bansang Pilipino noong 1896 ay di mapapasinungalingang
patotoo na tayo ay may sariling ideolohiya.
5. Ang mga elemento ng ideolohiya ay nandiyan lahat sa ideolohiya ng Pilipinismo,
sa ating kasaysayan, sa ating pilosopiya sa buhay, sa mga sinulat ng ating mga
bayani, mga pantas at marurunong, sa mga payak na kasabihan at salawikain ng
mga magsasaka at manggagawa, sa ating mga Saligang Batas, sa ating mga batas.
Ang mga balyus na nakapaloob sa ating ideolohiya ay siyang temang paulit-ulit
na nababanggit sa mahigit na 100 pag-aalsa laban sa Kastila, ng 1896 Rebolusyon
at ng pakikibaka natin laban sa mga Amerikano. Kasama ng ating mga layunin,
adhikain at mga pangarap, ang mga ito ay nararapat ituring na nanatiling
rebolusyonaryo ang demokrasya.
6. Ang pambansang interes ay kailangang nasa ubod ng Pilipinismo. Ang kahulugan
nito ay Pilipino ang siyang tanging taga-hawak ng kapangyarihang pampulitika.
Kailangan sila rin ang dominanteng puwersang pang-ekonomiya na may kumpletong
kontrol,hindi kalahati, ng buong ekonomiya at ang lahat ng sangay nito.
7. Ang Pilipino ang siyang dapat na maghahari sa larangan ng kultura, wika,
sining, musika, pintura, siyensiya at teknolohiya, pamamahayag, print,
broadcast, movies, cassette at industriya ng musika, kontrol sa publikasyon ng
mga libro, magasin at pahayagan, at sa importasyon at eksportasyon ng lahat ng
bagay.
8. Ang pambansang interes ay kailangang nasa kamalayan palagi ng lahat ng
Pilipino. Kayat maging ang proseso ng lipunan tulad ng paghubog sa karakter,
pag-uugali at personalidad, mula sa sinapupunan ng ina hanggang sa libingan ay
dapat ipinagdidiinan ang pambansang interes. Kailangan maisingkaw sa
sosyalisasyon ang kooperasyon at koordinasyon ng pamilya, simbahan, eskwelahan
at gobyerno.
9. Tinitiyak at tinutukoy ng pambansang interes ang teritoryong sakop ng
Pilipinas pati na ang karagatan. Gamitin natin at ipatupad ang ating soberanya
laban sa sinumang nanghihimasok sa ating teritoryo.
10. Ang soberanya ay mula sa Pilipino at ang lahat ng awtoridad ng pamahalaan
ay galing sa kanila. Nasa ubod ng Pilipinismo ang pagkontrol ng mga Pilipino sa
“kanilang”
Pamahalaan na ngayon ay sakmal ng mga dayuhang interes. Ang poder estado ay
kailangang nasa kamay ng Pilipino.
11. Nasa pambansang interes na sa pamamagitan ng Pilipinismo ay pigilan natin
ang panunulsol ng mga dayuhang kapangyarihan na ginagabayan ng dayuhang
ideolohiya at nagpopondo sa mga grupo ng Pilipino para magpatayan habang sila
(dayuhan) ay namimista sa ating likas na kayamanan at kabuhayan. Kaya ayaw na
ayaw nilang magkaisa tayo upang labanan sila. Hangad nila ang tayo ay mag-away
palagi at sila pa ang tagasuplay ng mga armas. Wakasan na natin itong
kalagayang ito sa pamamagitan ng Pilipinismo.
12. Nasa ating pambansang interes, sa ilalim ng Pilipinismo na magkaisa tayo sa
isang ideolohiya tungo sa mapayapang pagresolba nang ating salungatan na kadalasan
ay likha ng mga dayuhan. Layunin natin na mapigilan at maiwasan ang patayan ng
mga magkakapatid na hindi na titigil kapag ang inutang na buhay ay patuloy na
sisingilin din ng buhay.
13. Higit sa lahat ang ibig sabihin ng pambansang interes ay interes ng lalung
nakararaming mga magsasaka, manggagawa, propesyonal, negosyante, sundalo at
hindi ng isang maliit na bahagi ng populasyon na nakikipagsabwatan sa mga
dayuhan. Ang masa ng Sambayanang Pilipino ay siyang tumutugon sa pagiging
PILIPINO.
14. Itinuturo ng Pilipinismo na may kakayahan ang Pilipino na mamulat kung ano
ang kanyang interes bilang isang bansa, may kakayahang hubugin ang kanyang
tadhana sa pamamagitan ng sarili niyang kamay, magtayo ng isang malakas, maunlad
at dakilang bansa. Sa pamamagitan lamang ng Pilipinismo magkakaroon ng
kaganapan ang panagimpang ang Pilipinas ang siyang susunod na “
milagrong pang-ekonomiko “ sa Asya.
15. May kakayahan ang mga Pilipino na gamitin ang siyensiya, teknolohiya at iba’t-ibang
ideya mula sa ibang bansa kung nandiyan ang Pilipinismo bilang pamantayan at
ang mga ito ay naglilingkod sa pambansang interes.
16. Sa pamamagitan ng Pilipinismo mabubuo ang isang pangmasang kilusan na
siyang magmumulat sa maraming Pilipino upang itaguyod nila ang isang magiting
at rebolusyonaryong pagbabago sa ating lipunan upang ito ay maging tunay na
Pilipino, malaya, makatarungan at demokratiko. May kakayahan itong bumuo ng mga
kinakailangang kadre at kasapi ng kilusan sa pamamagitan ng:
A. Pagpapalaganap ng
Pilipinismo sa lahat ng sektor ng lipunan, pagtatalakay nito kaugnay ng mga
isyu upang ito ay mapayaman.
B. Paggamit sa
Pilipinismo bilang solusyon sa ating saligang suliranin kaugnay ng analisis
natin ng kasalukuyang kalagayan.
K. Pagsasapuso at
pagsasakaluluwa ng Pilipinismo upang baguhin natin at hubugin muli ang ating
sarili, upang maging tunay at tapat na Pilipino.
SENTRO NG PILIPINISMO
Napapanahon na upang tukuying at tiyakin ang pinakasentro ng Pilipinismo, ang “PILIPINO,” upang hindi tayo naghahagilap
kung tinatanong tayo ano ba talaga ang “Pilipino?”
Ang Pilipinismo? Batid nating ipinangalan tayo sa
Hari ng Espanya at noong una ay pangalan ito ng Kastilang Insulares at
Peninulares dito sa Pilipinas. “Indiyo”
ang tawag sa atin. Pagkatapos ng 1872, ginagamit na ito bilang pangalan ng mga
dating Indiyo. Kolonyal ang pinanggalingan ng ating pangalan ngunit katulad ng
isang negatibong bagay ang kolonyalismong Kastila nakatulong din sa pagkakabuo
ng isang Bansang Pilipino. Kolonyal man ang pinanggalingan ng salitang “Pilipino”
bibigyan natin ito ng rebolusyonaryong kahulugan sa ilalim ng ideolohiya ng
Pilipinismo.
Ang rebolusyonaryong kahulugan ng “Pilipino”
ay mula sa isang dating kolonya, alipin at api at siya ay lalaya at
maninindigan bilang isang marangal at dakilang tao. Ito ang layunin ng tunay na
Rebolusyong Pilipino na naglalayong magtatag ng Demokrasyang Pilipino na
magtatagal habang panahon, hindi bilang isang taktikal na yugto lamang katulad
ng konsepto ng Bagong Demokrasya ng mga komunista. Ang kahalagahan ng angkop na
demokrasya na ikaliligaya ng mga mamamayan ay makikita ngayon sa Tsina na
dumaranas ng mga pag-aalsa para sa demokratikong reporma. Gusto halimbawa ng
mga estudyante na bigyan sila ng laya na magbuo ng sarili nilang mga
organisasyon at magkaroon din ang mga ito ng pantay na karapatan sa harap ng
lipunan at pamahalaan.
Sapat na ang salitang “Pilipino”
upang tugunin ang mga tanong na “Ano?”
“Bakit?”
at “Para
kanino?”
Mayroon ba tayong anong kalagayan? Isang kalagayang ang Pilipino ay alipin sa
sarili niyang bayan. Bakit kailangan tayong kumilos? Kung hindi ay hindi tayo
mananatiling buhay. Tayo ay wawasakin at aalipinin sa sariling bayan. Mga
estranghero at iskwater sa sariling bayan. Para
kanino tayo kikilos? Para sa Pilipino na malinaw na ang kahulugan.
Ang pagiging Pilipino ay nangangailangan na tayo ay may aydentidad o
pagkakinlanlan at kamulatan na di mapapagkamalang hindi Pilipino. Kailangan
lamang natin itong pagyamanin at linangin upang maipagmalaki nating bilang
isang puwersang magtutulak sa atin tungo sa isang mas mataas na antas ng
kahusayang kapantay o higit pa ng mahusay sa mundo.
Ang pagiging Pilipino ay pagkakaroon ng sariling wika, kultura na siyang
ekspresyon ng ating henyo at kadakilaan. Ito ay pagiging malaya mula sa dikta
ng sinumang dayuhan. Kalagayan para sa masa, hindi ng iilan. Karangalan at
dignidad para sa lahat ng Pilipino, hindi para sa dayuhan. Kasarinlan at
pagiging respetado sa pamilya ng mga bansa.
“DEMOKRASYA” ANG LIPUNANG ITATAYO
NG PILIPINISMO
Ang kasalukuyang pamahalaan ay masasabing bihag pa rin ng mga dayuhang interes.
Ang interes ng malawak na masa ng Pilipino ay walang ganap na kumakatawan sa
gobyerno. Ang panawagan para sa demokrasya ay rebolusyonaryo sapagkat hindi pa
umiiral ang demokrasya sa ating bansa. Ang mga naging halalan ay hindi batayan
ng tunay na demokrasya.
Kapag namulat ang mga mamamayan sa Pilipinismo matututo silang lumaban para sa
tunay na demokrasya at hindi sila malilinlang ng mga grupong kunwa ay
nagtataguyod ng “demokrasya”,
pero diktadura pala ang nais itayo. Hindi natin kailangang kopyahin ang
konsepto ng demokrasya ng ibang bansa sapagkat ang ating sariling konsepto ng
pakikibaka para sa kabansaan ay kaakibat din ng pakikibaka para sa demokrasya.
Mayroon na tayong sariling konsepto ng demokrasya batay sa ating positibo at
negatibong karanasan.
Ang demokrasya para sa atin ay pagkakapantay-pantay ng pagkakataong pangkabuhayan
at pagkakapantay-pantay sa harap ng batas. Nangangahulugan din ito ng
katarungan na walang kinikilingang uri at yaman. Ito rin ay isang gobyerno ng
batas at hindi ng tao.
Samakatuwid,
ang mga Pambansang Layunin ng KALAYAANG PAMPULITIKA, KATUBUSANG PANGKABUHAYAN
at PANLIPUNANG PAGKAKASUNDO ay nakatuon lahat ang pansin sa PILIPINO bilang
kataastaasang layon ng pagpapalaya at paggawad ng tunay na Demokrasya. Iyan ang
pinaka-ubod ng Pilipinismo. Ang (1) PILIPINO at (2) DEMOKRASYA ay siyang mga
Pundamental na Balyus ng Pilipinismo at ang (1) Kalayaang Pampulitika, (2)
Katubusang Pangkabuhayan, at (3) Panlipunang Pagkakasundo bilang tatlong
Pangunahing Adhikain ay sumusunod bilang pundamental balyus. Susunod na dito
ang mga secondary balyus tulad ng kalayaan, pagkakaisa, katarungan at iba pa.
Nakasingkaw dapat ang mga ito tulad ng tertiary balyus gaya ng katapatan,
kasipagan, kalinisan sa pundamental at kataas-taasang
balyus.
“KAPWA”- NATATANGING BATAYAN
NG PAGKA-PILIPINO AT
PAGKA-DEMOKRATIKO
Ang dalawang kataas-taasang balyu ng PILIPINO
at DEMOKRASYA ay hinalaw mula sa
Core-Concept ng “KAPWA”. Ang ibig sabihin ng “kapwa”
ay pagiging tunay na Pilipino at tunay na demokratiko. Samakatuwid ang “KAPWA”
ay nasa loob pa ng “PILIPINO”
na nasa sentro ng PILIPINISMO.
Sa pinakabuod ng PILIPINO ay ang “KAPWA” na siyang nagbibigay buhay sa
pagiging Pilipino na kung saan nakaugat ang Pilipinismo.
Hindi ibig sabihin ng “kapwa”
ay iyong “iba” sa sarili kundi iyong pagkakaisa
ng sarili at ang ibang Pilipino na dapat isapuso at isaloob ng lahat ng
Pilipino upang hindi siya maaaring gawing kasangkapan ng dayuhan laban sa
kanyang kapwa-Pilipino. Ang ibig sabihin ng “kapwa”
kabahagi kita ng identidad o pagkakilanlan.
Ang pakikipagkapwa-Pilipino ay siyang pinakamataas na antas ng pakikiisa.
Nililinaw nito ang “pakikiisa”.
Hindi basta pakikiisa kahit kanino kundi sa kapwa-Pilipino.
Ang pakikiisa ay ang susunod sa pakikipagkapwa-Pilipino sa antas ng
interaksiyon. May aksiyon at sakripisyo dito. Ang susunod dito pababa ay
pakikisangkot. May aksiyon ngunit hindi tuloy-tuloy. Sunod ang
pakikipagpalagayan o pagkakaroon ng unawaan. Pakikisama naman ay parang
nakikiayon lang, walang aksiyon. Pakikilahok, ay walang malalim na pagsama sa
isang umpukan. Parang sangkap sa isang ulam. Pakikisalamuha ay hindi
antagonistikong relasyon. Pakikitungo ay pagtanggap lamang ng ginagawa ng iba.
Sa pagbubuo ng dapat gamitin ng mga tagapagtaguyod Pilipinismo ang ahat ng
antas ng interaksiyon mula sa pinakamababa, pakikitungo hanggang sa pakikiisa
at ng pakikipagkapwa-Pilipino.
Sa “kapwa”
ay kasama na rito ang makatarungan, demokrasya, pagkakapantay at pagkilala sa
kalayaang hindi lamang para sa sarili kundi para sa kapwa-Pilipino.
Kalaban ng Kapwa ang limang kasamaan (evils) sa lipunang Pilipino laluna kung
dayuhan ang gumagawa nito.
Ang walang pakikisama - kung Pilipino ay maaari pang patawarin. Malinaw
kung dayuhan na gusto lang nila ang pakinabang na walang binibigay na kapalit.
Ang walanghiya - yaong walang pakundangan sa interes at dangal ng mga
Pilipino.
Ang walang utang na loob - Hindi natin dapat asahan sa mga dayuhan upang
hindi tayo maloko. Wala sila niyan. Ang gusto lang nila ay pakinabang.
Ang walang kapwa tao - siya lang ang parang may karapatan sa mundo.
Maraming mga dayuhan ang bilyonaryo na nasa bansa pero gusto pa nila itong
wasakin at walang utang na loob. Dapat silang labanan at durugin.
Ang walang kapwa-Pilipino ay pag-uugali na kasuklam-suklam maging sa
Pilipino man o dayuhan. Kailangan parusahan sila upang hindi na sila
makapinsala pa sa atin.
Mula sa mga ito, mahahalaw natin ang ilang salawikain na magbibigay sa atin ng
mga kaliwanagan tungo sa wastong paraan ng paggawa ng pang-ideolohiyang,
pampulitika at pang-organisasyong gawain. Ang mga ito ay di na kailangang
ipaliwanag pa:
“MADALI
ANG MAGING TAO, MAHIRAP MAGPAKATAO.”
“MADALI ANG MAGING PILIPINO,
MAHIRAP MAGPAKA-PILIPINO.”
“MADALI ANG MAKIPAGKAPWA-TAO,
MAHIRAP MAKIPAGKAPWA-PILIPINO.”
=============================================================================
Mula sa mga batayang aralin ng DIWANG PILIPINISMO at
isinaayos ng:
Pangkaisipang Ugnayan ng Lahi- Ideyolohiyang Pilipino (PUNLA-IPIL)
at Bansang Binuklod ng Maka-Pilipinong Pundasyon para sa Masa (BBMPM)
2014
.jpg)
.jpg)
No comments:
Post a Comment