ANG BATAYANG PANANAW AT PANININDIGAN PARA SA
DEMOKRASYANG PILIPINO

ni Robert Fabregas

Ang kasalukuyang krisis panlipunan na kinakaharap ng ating bansa at digmaang IDEOLOGICAL na isinusulong ng iba’t-ibang mga armadong grupo dito saating bansa ay may solusyon. Ito ay ang pagtangan sa angkop na IDEYOLOHIYA. Kung ideological ang labanan, dapat na armado din ang ating hanay ng isang mas superyor na ideyolohiya. Ang ideyolohiya ay ang tulay na nag-uugnay sa mga tyorya at pagsasapraktika. Ang lahat nang maunlad na bansa sa daigdig ay may ideyolohiyang tinaglay ang mga mamamayan na naging pundasyon sa pagdakila at pagkakaisa ng kanilang bansa.

Ang bansang HAPON ay nagtataglay ng SHINTOISM na kaisipang sila ay nagmula sa Haring ARAW at superyur na lahi. Ito ang naging dahilan upang maging, hanggang sa bingit nang pagkatalo noong WW-II, ang kanilang mga magigiting na mandirigma ay naglunsad ng KAMIKAZE, Assault at suicide operations upang mapanatili ang kanilang Respeto sa Sarili at Dignidad. Ang kanilang mga pinuno sa digmaan o mga nagkamaling lider ay nagsagawa ng HARA- KIRI upang mahugasan ng kanilang dugo ang kahihiyan at nahubdan nilang karangalan. Ito rin ang naging susi, upang mismong ang mga ina ng mga sundalong nakidigma ay mas hinangad pang mamatay sa larangan ang kanilang mga anak, kaysa sa umuwing talunan. Ang paniniwalang sila ay superyur ang naging tulay upang muling bumangon ang JAPAN mula sa abo ng digmaan at ngayon ay nangunguna na sa larangan ng ROBOTICS, Electronics, Car manufacturing at antas ng ekonomiya.

Ang mga ALEMAN ay inudyukan ng THIRD REICH at MEIN KAMPF ni HITLER na nag-inspire at nagmotivate sa kanila upang palakasin ang kanilang bansa, bawiin ang kanilang dangal sa pagkatalo sa WW-I at sakupin ang EUROPA. Ang mga AMERIKANO ay ginabayan ng LIBERTARIAN IDEOLOGY na naging dahilan upang putulin nila ang pagiging anak lamang ng ENGLAND.

Sa paggabay ng isang KAISIPANG PILIPINO (Ideyolohiyang Pilipino) lamang tayo magkakaisa, aangat at malilinaw sa ating mga isipan kung ano talaga ang interes na para sa sambayanang Pilipino sa larangan ng Pulitika, Edukasyon, Ekonomiya at Kultura.
Base sa pagkakaisang ito sa linyang pang-ideyolohiya ay makakapagpasya tayong tahakin ang landas ng tunay na pagbabago at pag-unlad. Magkakaroon tayo nang kahandaan na isulong ang isang Demokratikong Pagbabagong Pilipino.

ANO BA ANG IDEYOLOHIYA?

Ang ideyolohiya ay ang pinag-isang mga paninindigan, mga tyorya at mga layunin na may panlipunang saklaw at nagsisilbing kabuuan ng isang socio-political na programa. Ang ideyolohiya ay umiigpaw sa mga pang-indibidwal na alalahanin sa pamamagitan nang pagtatatag ng isang pangkalahatang takdang layunin para sa grupo ng mga indibidwal na nabubuhay sa isang partikular na lipunan.

Sa kabuuan, ang ideyolohiya ay isinasaad ang panlipunang pakay ng mga indibidwal, ang batayan hindi lamang para tiyakin ang katiwasayan sa lipunan kundi para sa pagsingkaw ng mga kaisipan at masidhing damdamin ng mamamayan tungo sa pangkalahatang kapakanan.

BAKIT KAILANGAN ANG IDEYOLOHIYA PARA SA PILIPINO?

Ang kasalatan sa ideyolohiya ang sumiphayo sa pinakamabuting mithiin ng mamamayan. Tayo ay walang pagkakaisa at watak-watak dahil walang iisang ideyolohiya na nagbibigkis sa ating mga mithiin. Sa ating paglalayag sa dagat ng kabansaan, ang ating bangka ay nananatiling hinahagupit ng sigwa nang kawalan ng pagkakaisa. Walang direksyon at nagkakanya-kanya tayo ng pagsagwan kung kaya’t patuloy na napapalayo ang ating bangka sa Daungan ng Kadakilaan at Katiwasayan.

Maging sa kasaysayan, ang Rebolusyong 1896 ay hindi ganap na nagtagumpay dahil walang pang-ideyolohiyang interes na higit na masaklaw sa paksiyonal o pampangkat na interes. Kung ang pamunuan ng Rebolusyong 1896 ay nagkaroon nang mapagkaisang ideyolohiya; disin sana’y nakibaka sila para sa mga layuning pangkalahatan at hindi pinairal ang rehiyonalismo o pansariling kapakanan. Sapagkat nasa ubod ng lahat ng ideyolohiya, ay mga saligang palagay tungkol sa kalikasan ng daigdig, ng lipunan, kalikasan ng tao, pulitika, kabuhayan, moralidad at pang-araw-araw na gawain o pamumuhay.

Ang ideyolohiya ay nagtuturo sa atin na tayo ay dapat kumilos alinsunod sa prinsipyo at hindi dahil sa lantay na opurtunismo.

Sa tagal nang tuwiran at di-tuwirang pagkakasakop at pagkakabusabos, tayong mga PILIPINO ay lubusang nahati lalo na sa kaisipan at damdamin. Ang pagkakahating ito at pambubusabos ay nagdulot nang kasalukuyang mga krisis sa pulitika, kabuhayan at kultura. Isang ideyolohiya lamang na matatawag na atin ang maaaring magbigkis sa ating mga isipan na siyang tututol at aktibong sasalungat sa mga kilabot na puwersa ng kadiliman na ngayo’y naghahari at nagsasamantala sa ating lipunan.

ANONG URI NG IDEYOLOHIYA ANG KAILANGAN NG MGA PILIPINO?

Ang isang tunay at makabuluhang ideyolohiya ay sumisibol mula sa mismong kalikasan nang panlipunang reyalidad. Ito ay dapat na mayroong pangkasaysayang saligan kagaya ng rebolusyong 1896 na pinamunuan ni GAT Andres Bonifacio.. Sa panahon ngayon, walang bansa ang maaaring umunlad na walang sariling ideyolohiya: at kung magtataguyod tayo ng ideyolohiya, kailangang ito ay IDEYOLOHIYANG PILIPINO at hindi ibang ideyolohiya: 1) sapagkat kalutasang PILIPINO ang kailangan nating ilapat sa mga suliranin sa PILIPINAS at sa Lipunang Pilipino. 2) Dahil talos natin sa ating kasaysayan na kailanman ay hindi magsisilbi sa kapakanang PILIPINO ang alinmang DAYUHANG IDEYOLOHIYA. 3) Sapagkat mula sa mayamang kaban ng ating mga karanasan ay napakaraming ideyang sumisibol at naghihintay na lamang para gamitin at paunlarin.

Dapat nating tandaan na ang isinusulong ng Ideyolohiyang Pilipino ay pagkakaisa, hindi ang tunggalian ng uri! Hindi dapat na klasipikahin ang lipunang Pilipino batay sa antas ng kabuhayan, hanap-buhay at pinag-aralan. Mismong ang Kalikasan ng Mundo ay nagtatakda nang pagkakaugnay at Harmony ng lahat ng bagay at nilalang. Maging ang ating mga daliri sa kamay ay hindi pantay-pantay subalit may kanya-kanyang gamit at kumakatawan sa kabuuan. Lisyang linya din na paigtingin at isangkalan ang tunggalian ng mahirap at mayaman sapagkat ito ay tyoryang salat sa pagsasaalang-alang sa lohika at rasyonal na pangangatwiran.

Hindi monopolyo ng mga mayayaman ang kasamaan at hindi rin laging mahihirap ang nasa katuwiran. Ang tunay na Kalayaan ay nagsisimula sa pagkakaroon ng kamulatan, kamalayang panlipunan at pagsusulong ng internal na pagbabago sa ating kaisipan. Ang tunay na pagbabago naman ay nag-uugat sa pagbabago ng ating diwa at sarili. Kasunod ng kamulatan ay ang pagsasaalang-alang sa pampangkalahatang interes at pambansang kapakanan. Ang itaas na bahagi ng lipunan ang dapat na manguna sa radikal na transpormasyon ng lipunan upang maiwasan ang marahas at madugong tunggalian. Kapag ang bumalikwas ay ang masa, magiging madugo ang resolusyon ng tunggalian.

Kung uuriin natin ang Lipunang Pilipino, dapat na sa pagitan nang MABUTI at MASAMA. Mabuting PILIPINO ka ba o MASAMA? Makatarungan ka ba o di- makatuwiran? Kayo, saan kayo kabilang? Saan kayo papanig?

Ako ay Pilipino

Lumuha ka aking Bayan MV

Masukal na daan, mga himig ng kalayaan

Madilim ang gabing iyon, halos wala akong makitang bituin sa kalangitan. Ni mga alitaptap na dati ay dumadalaw sa punong sampalok sa aming bakuran ay wala. Marahil ay nagtampo dahil kung minsan ay hinuhuli at binubulabog ko sila.

Tanging ang mga kuliglig ang naririnig ko, mistulang mga musikerong bihasa sa pagtugtog ng kanilang mga awitin. Malamig ang simoy ng hangin. Magkakatapusan na kasi ng Nobyembre. Nanunuot ang haplos ng hangin sa aking kalamnan. Pusikit na karimlan ang sa aki’y nakatambad, hindi ko man lang mabanaagan ang aming bukirin.

Hind kaginsa-ginsa’y isang daing ang aking narinig. Sumilip ako sa silid ng aking mga magulang, tulog naman sila. Muling pumailanlang ang panghoy. Asap mo ay dumaranas ng ibayong paghihirap, kailangang-kailangan ng tulong.

Kinuha ko ang munting sulo at bumaba ako sa aming bakuran. Nagmumula ang panaghoy sa may dakong bukirin. Sinundan ko ang pinagmumulan ng mga daing, masukal ang daang aking binabagtas. Naramdaman kong may mga tumusok sa aking mga paa, maraming tinik at siit.

Itinanglaw ko ang munting sulo na nagdudulot ng mapusyaw na liwanag. Maraming tinik ang bumaon sa aking mga paa. Maraming dugo ang dumaloy mula sa aking mga sugat. Mahapdi, masakit...

Nagpatuloy ako sa paglalakad na ang tanging tanglaw ay ang sulo. Walang tigil ang pagdaloy ng dugo mula sa aking mga sugat. Mapulang-mapula, tiniis ko ang hapdi at kirot. Napansin kong ang mga dugong dumaloy, ang mga luhang pumatak mula sa akin ay dumidilig sa mga tanim sa bukirin, dumadaloy sa mga bitak ng lupa. Sa bawat patak ng luha at dugo ay may mga munting binhi na sumisibol.

Hindi naglaon ay sinapit ko ang lugar na pinagmumulan ng panaghoy. Isang babaeng nakahadusay sa lupa ang aking nasilayan. Napansin ko ang mga tanikalang nakagapos sa kanyang mga kamay at paa. Ang kanyang buong katawan ay may mga galos at sugat, may mga pilat na simbolo ng kapaitang dinanas. Mapanglaw ang kanyang mukha, malamlam ang kanyang mga mata. Yayat ang kanyang katawan, ang kanyang damit ay gula-gulanit subalit napansin ko ang mga kulay nito. Pula, puti at saka bughaw.

Agad ko siyang nilapitan upang tulungan. Mabilis ang pagdaloy ng dugo mula sa kanyang mga sugat sa noo at dibdib. Pinunit ko at hinubad ang aking damit at itinali sa kanyang noo upang maampat ang pagdaloy ng dugo.

“Mabuti’t dininig mo ang aking panaghoy, ang aking daing...”, mahina at puspos ng paghihirap ang mga katagang namutawi sa kanyang mga labi.

“Tungkulin ko pong damayan ang sinumang nangangailangan.” ang tugon ko sa kanya.

“Marami na ang nakarinig sa aking mga daing, sa aking mga panaghoy. Subalit iilan lang ang tumugon. Ang iba naman ay hindi na nagpatuloy sa pagtahak sa masukal na landas. Nangatakot sila at nanghina ang loob dahil sa mga tinik sa daan.” Mahina at gumagaralgal na ang kanyang tinig.

“Sino po ang mga tampalasang may kagagawan nito sa inyo? Bakit po kayo nagkaganito?”, labis ang aking pagtataka kung bakt niya sinapit ang masaklap niyang kalagayan.

“Ang mga banyaga at mga anak kong nagtaksil sa akin, ilang daang taon na nila akong pinahihirapan. Ang agilang tuso, ibinabaon niya ang kanyang matatalas na kuko sa aking lalamunan..., patuloy naman akong sinusugatan at hinahambalos ng karit at maso”, nanghihina na siya subalit pinipilit pa rin niyang bumangon. Inalalayan ko siya at pinasandal sa malaking puno ng manggang htiik sa bunga. Dilaw na dilaw ang mga bunga ng puno subalit huli na ng mapansin kong ang lahat ng bunga ng mangga ay bulok na at inuuod.

“Wala po bang nagtanggol sa inyo?”, nagugulumihanan ako sa kanyang mga sinasabi. Maaaring ang dahilan ay ang kanyang mga sugat sa katawan, kaya’t may pasubaling nawawala na siya sa kanyang sarili, sa katinuan.

“Marami na sila, Si Andres, Si Jose, Si Jacinto, Luna.. subalit pinaslang din sila, ang masakit, si Andres at Luna ay pinatay ng sarili din nilang mga kapatid. Ang mga nagtaksil kong mga anak ay nakipagtulungan sa mga banyaga upang mailugso nila ang aking dangal at puri. Kapalit ng ilang pirasong pilak ay ipinagkanulo nila ang kapakanan ko at ang kalayaan ng kanilang mga kapatid. Salamat at may anak pa akong kagaya mo, handang dumamay at ako’y tulungan...”, saklot ng pangkamangha ang aking pagkatao ng mga sandaling iyon.

Hirap na hirap na ang babae sa pagsasalita subalit ang mga mata niya ay kasasalaminan ng ibayong katapangan. May mensahe siyang nais na ipaabot sa akin. Isang mensaheng nadarama kong unti-unting lumulukob sa aking puso at diwa.

“Tiniis mong landasin ang matinik na landas upang ako ay saklolohan. Tunay kang anak ng bayan. Hindi mo ininda ang mga sugat mo. Bagkus ay ang sugat ko pa ang iyong hangad na lunasan...”.

“Huwag na po kayong magsalita, makakasama po ito sa kalagayan ninyo. Tara na po, aalalayan ko kayo papunta sa aming bahay upang magamot kayo.” , hinawakan ko siya sa braso upang alalayan para makatayo.

“Huwag na anak, maraming salamat sa tulong mo at pag-aalala subalit kailanman ay hindi maghihilom ang aking mga sugat. Habang ang mga dayuhan ay naghahari, habang ang mga makapangyarihan sa lipunan ay bumubusabos sa mga dukha, umaapi sa mga walang lakas at mga kapuspalad... hindi maaampat ang pagdaloy ng aking dugo. Habang ang katarungan sa lipunan ay nilalambungan ng dilim, nililimas ng mga tiwali ang laman ng kabang-bayan at inaabuso ng mga gahaman ang kanilang posisyon, patuloy na magdurugo ang aking puso. Habang hindi nakakalag ang mga tanikala ng IMF-World Bank, Globalisasyon, WTO-GATT at colonial mentality sa aking mga kamay at paa, habang ang mga Anak ng Bayan ay hindi nagbabangon; patuloy na nag-aatubiling landasin ang daan ng pakikitalad sa lakas ng paninikil, ako ay patuloy na malulugmok...” banayad ngunit puspos ng hinanakit ang kanyang tinig.

Pinagmasdan ko ang kaanyuan ng aking kausap na sakbibi ng kasiphayuan at pighati. Ang kanyang mahabang buhok ay nilalaro ng banayad na hangin, sa kabila ng kanyang sinapit, nasasalamin ko pa rin sa kanya ang walang katulad na kagandahan na hindi napakupas ng panahon at mga pagsubok sa buhay. Ilang saglit lang ang lumipas, biglang nagliwanag ang dakong Silangan. May mga tinig akong naulinigan sa may di kalayuan. Maraming tinig, magagandang himig!

“Ano po ang mga iyon?”, puspos ng pagtataka ang aking tanong.

Ibinaling niya ang kanyang mukha sa dakong Silangan. May sumilay na ngiti at pag-asa sa kanyang hapis na mukha. “Sila ang mga Anak ng Bayang nauna sa iyo sa pagtahak sa landas na ito. Sila ang mga nag-alay ng kanilang sarili para sa aking kalayaan. Ang mga liwanag ay nagmumula sa kanilang mga sulo na tumatanglaw sa karimlan. Ang kanilang tinig ay simbulo ng bayang bumabangon, sa kanilang pagtindig ay muling manunumbalik ang aking lakas. Humayo ka anak, tahakin mo na ang kanilang dinaanang landas. Huwag kang manghihina sa mga pagsubok at balakid na iyong makakaharap sa iyong paglalakbay, sa mga tinik at siit. Sumama ka sa kanila upang madagdagan ang aking lakas. “ nagsusumamo ang tinig ng babae.

“Ngunit di ko po kayo kayang iwanan sa ganyang kalagayan...” ang nag-aatubili kong katugunan.

“Humayo ka na, huwag mo akong alalahanin. Tumuloy ka na sa landas na kanilang tinahak. Ahhhhhh...”, muli siyang nalugmok sa lupa. Agad ko siyang sinaklolohan subalit tinabig niya ang aking mga kamay. Pilit niyang itinaas ang kanyang kanang kamay at itinuro ang nagliliwanag na silangan.

Dinampot kong muli ang munting sulo. Nag-ibayo ang ningas nito kaalinsabay nang pagkapawi rin ng aking pag-aalala at pag-aalinlangan. Inaninag ko ang landas na aking tatahakin, buo na ang aking loob at paninindigan. Muli kong nilingon ang babaeng nakahadusay subalit para siyang bula na naglaho sa kanyang kinalugmukan. Isang watawat ng PILIPINAS ang nasa lupang kinabagsakan ng babae.

Bigla ang pagdaloy ng reyalisasyon sa aking Diwa. Biglang nagliwanag sa akin ang lahat. Masuyo kong dinampot ang watawat ng Inang Bansa. Itinapat ko iyon sa aking dibdib kaalinsabay ng pagpatak ng aking mga luha at pagkuyom ng kanan kong kamao. Patuloy kong binagtas ang masukal na daan. Muli ay naramdaman ko ang mga tumutusok na tinik sa aking mga paa. Pumapatak na naman ang luha at dugo sa tigang na lupain subalit sa pagkakataong ito, Sulo ng Diwang Pilipino na ang aking itinatanglaw sa karimlan... palakas ng palakas ang mga naririnig kong tinig, sigaw at himig, Malapit na, malapit na ako sa Milyong aninong umaawit ng himig ng kalayaan...



RFabregas
1988 unang naisulat
revised 2007
Lalawigan ng Rizal

BATINGAW NG BAYAN RADIO PROGRAM
DZRM 1278 Khz AM Band
10:00-11:00 Am every Sunday

ANG AMING BATAYANG PANININDIGAN

1) Itinuturo ng ating pambansang interes bilang mga PILIPINO na lahat ng ating ispiritwal, moral, intelektwal, likas, pisikal at makataong kayamanan ay pag-aari ng mga Pilipino lamang at hindi ng kung sinupaman. Ang kayamanang ito ay dapat na nasa kumpletong kontrol, pag-aari at pamamahala ng mga tunay na PILIPINO.

2) Ang isang PILIPINO ay ipinanganak dito sa PILIPINAS o sinumang ang kanyang mga magulang ay PILIPINO, o sinumang tao na pinili niyang tumira dito sa ating bansa at nanumpa hanggang kamatayan nang kanyang katapatan sa PERLAS NG SILANGAN. Siya ay nabubuhay, nagtatrabaho, lalaban at mamamatay para sa Pambansang Kapakanan ng ating lahi.

3) Ang Pilipino ang siyang dapat na maghari sa bansang PILIPINAS sa lahat ng aspeto ng kanyang pambansang buhay. Ngayon, siya ay alipin sa sariling bayan, katulong at alila sa ibang bansa. Siya’y iskwater, walang sariling lupa samantalang pag-aari ng mga banyaga at simbahan ang mga magagandang lupain at espasyo sa mga lunsod at kanayunan. Ang PINOY ay taga-igib ng tubig, atsoy, alila at tagasibak ng kahoy sa sarili niyang bansa; mga utusan, tsuper, hardinero, sekyu, prostitute, call boy at palipasan ng libog o laruang manika lamang ng mga dayuhan. Dapat tayong kumilos at magpakasakit upang mabago ang ganitong kalagayan. Tayo, bilang mga Pilipino ay dapat nang sumulong sa landas tungo sa kadakilaan.

4) Tayong mga Pilipino ay may ideyolohiya, ang DIWANG PILIPINO o PILIPINISMO na bunga ng ating makasaysayang pakikibaka para sa kalayaan at kabansaaan na nagsilbing mitsa ng Himagsikang 1896 laban sa mga mananakop na Kastila. Wakasan na natin ang kabulaanang isinalaksak sa ating diwa ng mga banyaga na tayo, bilang isang lahi ay walang sariling ideyolohiya. Sinadya itong gawin ng mga dayuhan upang mapanatili sa ating sikolohiya at kaisipan ang mababang pagtingin sa ating mga sarili, sa ating dignidad at kakayahan bilang isang lahi, hangad nilang tayo ay manatiling bihag ng isang “PAMBANSANG INFERIORITY COMPLEX”.

Ang pagkabuo ng isang pambansang kamalayan at kabansaan noong 1896 ay isang malinaw na patutoo na tayo, bilang isang lahi, ay may sariling pambansang ideyolohiya na umigpaw mula sa abo ng mapanghating rehiyonalismo. Ang isang bansa ay hindi mabubuo kung walang sistema ng mga paniniwala, mga minamahalaga at mga adhikain na gapiin at labanan ang mga dayuhang mananakop. Noong 1896, napakilos ang mga materyal at kayamanang pantao upang maitayo ang isang rebolusyonaryong pamahalaang Pilipino sa ilalim ng Saligang Batas ng Malolos.

5) Ang mga elemento ng ideyolohiya ay nandiyan lahat sa Diwang Pilipino, sa ating kasaysayan, sa ating pilosopiya sa buhay, sa mga sinulat ng ating mga bayani, mga pantas at marurunong, sa mga payak na kasabihan at salawikain ng sambayanan, sa ating saligang batas, at sa ating mga pinaiiral na batas ng lipunan. Ang mga balyus na nakapaloob sa ating ideyolohiya’y siyang tema at mga paksang paulit-ulit na nababanggit sa mahigit na 200 pag-aalsa laban sa mga Kastila, sa Rebolusyong 1896, sa ating madugo at magiting na pakikidigma laban sa mga mananakop na Amerikano at mga Hapones. Kasama ng ating mga layunin, adhikain at mga pangarap, ang mga ito ay nananatiling rebolusyonaryo ang karakter at tungkulin sapagkat hindi pa tayo ganap na malaya sa larangan ng ekonomiya at pulitika.

6) Ang pambansang interes ay kailangang nasa ubod ng isang Demokratikong Pagbabagong Pilipino na ginagabayan ng gabay pangkaisipan na Diwang Pilipino. Ang kahulugan nito, ang PILIPINO ang siyang tanging may tangan ng kapangyarihang pampulitika na malaya sa kontrol, maniobra at manipulasyon ng anumang dayuhang lakas, mga oligarko, Burgesya-Kumprador at mga lokal nilang kasabwat. Kailangang tayo, tayong mga Pilipino ang dapat na dominanteng puwersang pangkabuhayan na may ganap na kontrol at hindi kahati lamang ng buong ekonomiya ng bansa o ng lahat ng mga sangay nito.

7) Tayong mga Pilipino ang siyang dapat na naghahari dito sa ating bansa sa larangan ng kultura, wika, sining, musika, pintura, agham at teknolohiya, mass print at broadcast media, pelikula, TV Programs, recording industry, kontrol sa pagpapalimbag ng mga aklat pangkasaysayan, magazines at pahayagan. Dapat nating makontrol ang mga susing industriya kagaya ng langis, bakal, kemikal, telekomunikasyon, elektroniks, pagmimina, paggawa ng gamot, etc., at maging sa importasyon at eksportasyon ng mga produkto dito sa Pilipinas.

8) Ang pambansang interes ay kailangan na laging nasa kamalayan ng lahat ng Pilipino. Kaya’t maging ang proseso nang pakikipag-ugnayan, paghubog sa karakter, pag-uugali’t personalidad ng isang indibidwal--- mula sa sinapupunan ng isang INA hanggang sa libingan ay dapat na maidiin at makintal ang pambansang kapakanan. Kailangang maisingkaw sa pakikipag-ugnayang ito ang pakikiisa ng pamilya, simbahan, paaralan at ng pamahalaan.

9) Tinitiyak at tinutukoy ng ating pambansang interes ang teritoryong sakop ng Pilipinas sa lupa, hangin, karagatan at maging ang Sabah Claim ng Sultanate ng Sulu. Gamitin natin at ipagtanggol ang ating soberenya laban sa sinumang nanghihimasok sa ating pamahalaan at kabansaan.

10) Ang soberenya’y mula sa mga Pilipino at ang lahat ng kapangyarihan ng pamahalaan ay nagmula sa mamamayang Pilipino. Nasa ubod ng Diwang Pilipino ang lubusang pagkontrol ng mga Pilipino sa ating pamahalaan na malaya sa dikta at impluwensya ng mga dayuhan.

11) Kaakibat ng pambansang interes na sa pamamagitan ng Diwang Pilipino ay mapigilan natin ang panunulsol ng mga dayuhang lakas na ginagabayan ng mga banyagang ideyolohiya upang magpatayan tayong mga Pilipino. Pilipino laban sa kapwa Pilipino. Pinopondohan at inuudyukan ng mga banyaga ang ibang mga armadong grupo upang magsagawa ng internal na tunggalian at ipatupad ang divide and rule na taktika laban sa atin. Ang mga dayuhan din ang nagbibenta at nagsu-supply ng mga mapamuksang armas sa ating mga Pilipino. Nagpapatayan tayo, magkakadugo, magkakalahi, magkakapatid...habang ginagahasa naman ng mga dayuhan ang ating likas na kayamanan at binubusabos ang ating lakas paggawa( labor force).

12) Nasa ating pambansang interes, sa ilalim ng Diwang Pilipino na tayo ay magkaisa sa isang ideyolohiya tungo sa isang mapayapang pagresolba ng ating salungatan. Kadalasan, ang pinagmumulan ng mga tunggaliang ito ay likha rin ng mga banyaga. Layunin natin na mapigilan at matapos na ang pagpapatayan nating magkakalahi, Kristiyano man o Muslim, tayo ay magkapit-bisig na upang isulong ang isang tunay at maka-Pilipinong pagbabago sa ating bansa.

13) Higit sa lahat, ang ibig sabihin ng pambansang interes ay ang kapakanan ng mayoryang Pilipino. Ang hanay ng mga magsasaka, mangingisda, manggagawa, propesyonal, sundalo, pulis, kabataan atbp.,, hindi ng isang maliit at maimpluwensyang bahagdan lamang ng populasyon na laging nakikipagsabwatan sa mga dayuhan dahil sa pangkabuhayan at pansarili nilang kapakanan. Ang MASA ng sambayanan ang tumutugon sa kahulugan ng pagiging PILIPINO.

14) Itinuturo ng DIWANG PILIPINO na tayong mga Pilipino ay may kakayahang mamulat ay maunawaan kung ano ang ating interes bilang isang lahi, tayo ay may kakayahang hubugin ang ating tadhana sa tulong ng Poong Maylikha upang maitayo ang isang malaya, malakas, maunlad at dakilang bansa, ang PILIPINAS.

16 Marso 2003



RFabregas
Program Host

Ang Kasaysayan ng Pilipinas sa Pananaw ng Pilipino

Kahalagahan sa pag-aaral ng kasaysayang Pilipino

Higit nating mauunawaan ang kasalukuyan kung alam natin ang nakaraan, mabibigyan natin ng konkretong balangkas ang hinaharap kung mayroon tayong analitikal na pagtatasa sa kasalukuyan na malaya sa panatisismo at anumang sariling paghuhusga o pagkiling.

Ang paninindigan natin at pananaw sa kasaysayan ay kailangang maka-PILIPINO. Ang ibig sabihin nito, ang pag-aaral sa kasaysayan ay kailangang isaalang-alang; una at higit sa lahat ang interes ng lahing Pilipino. Hindi rin dapat na panghinayangan ang maaaring pagkawala ng mga kaibigan, gaano man sila kayaman at makapangyarihan; hindi rin dapat umiwas sa pagsalunga sa mga institusyon na nagsisilbing sagabal sa radikal na transpormasyon ng lipunan. Ang pag-aaral ng kasaysayan ay dapat maging kagaya ng isang mangagamot na nag-oopera ng kanyang pasyenteng may tumutubong kanser, mga kanser ng lipunan.

Ayon kay Renato Constantino, “Dating bumihag sa ating mga kaisipan sa pamamagitan ng sinadyang panghuhuwad at palsipikasyon ng tiyak na mga pangyayari na baguhin ang anyo ng mga banyagang nagmalupit at gumamit sa atin (kasama ang kanilang lokal na kakutsaba) sa pagiging altruistic at mapagsakripisyong mga kapareha.”(Insight and foresight, p.3 1977)


Pananakop ng mga Kastila
Who discovered the Philippines? Ito ang karaniwang tanong noon sa mga estudyante ng kasaysayan. Si Magellan!! Ang may katiyakang katugunan ng mga estudyante. Umangal ang mga makabayang Pilipino. Mali nga naman iyon. Tayo ay may sarili nang mayamang kultura at tradisyon bago pa man tayo napasailalim sa kapangyarihan ng mga Kastila. Ang sumalaksak ng ganitong kaisipan sa atin ay ang maling edukasyon, mga aklat pangkasaysayan na ang sumulat ay mga dayuhan din at mga Pilipinong naging estudyante nila.

Binago nila ang tanong. Who rediscovered the Philippines? Si Magellan!! Okay na ito, sabi ng mga edukador? Tama na ba ito? Mali pa rin!!

Ang konsepto ng ganitong baluktot na pagtanaw sa ating kasaysayan ang naging ugat ng ating “PAMBANSANG INFERIORITY COMPLEX” at kawalan ng NATIONAL PRIDE/PAMBANSANG DIGNIDAD hanggang sa kasalukuyang panahon. Hindi natin ipinagmamalaki ang kadakilaan ng ating mga ninuno dahil tayo ay nadiskubre o muling nadiskubre lamang ng mga kastila. Mistula tayong mga primitibong tao na nakasuso ang pag-unlad ng sibilisasyon sa mga dayuhan, ito ay isang napakalaking kamalian!!

Sa katotohanan, ang 11 Indicators of civilization ay maunlad na noon pa man, bibigyan natin ang paksang ito nang masusing pagtalakay sa isang hiwalay na paksa at sanaysay ni F LANDA JOCANO.

Ang angkop na pananaw natin sa pagtuntong ng puwersa ni Magellan dito sa Pilipinas noong 1521 ay hindi discovery o re-discovery kundi isang PANANAKOP o INVASION!! Bakit? Upang maipanumbalik natin sa ating sarili ang kagitingan at dignidad nang pagtatanggol ni LAPU-LAPU sa baybayin ng Mactan. May apat na elemento ang invasion: 1. Presence of foreign troops, 2. Armaments, 3. Constant Bombardment, 4. Setting their foot on our native soil. Malinaw, ang lahat ng mga elemento ng invasion ay umiiral o natugunan noon sa labanan sa Mactan.

ANG DIVIDE AND RULE NA TAKTIKA
Nang si Ferdinand Magellan, ang unang nakilalang banyaga na mangangamkam ng lupa sa kasaysayan ng Pilipinas ay tumapak sa ating baybayin, kaagad niyang nakita ang paggalang na iniuukol ng mga kasapi ng barangay sa kanilang mga pinuno, na nagsisilbing magulang sa kanilang mga nasasakupan. Napansin din ng mga mananakop ang mahigpit na pagsunod ng mga nasasakupan sa kung anumang pahayag ng DATU matapos konsultahin ang mga tagapayo o matatandang kasapi ng Barangay.

Hindi nag-aksaya ng panahon si Magellan sa eksploytasyon ng karakter at katangian ng Barangay. Ginamit niya ang Italyanong taktika na hatiin at pagharian (divide and rule) upang matugunan ang interes ng mga kolonyalistang Kastila. Kinaibigan niya ang mga pinuno ng mga pook na kanilang unang napuntahan. Isa sa mga ito si Rajah Humabon, Pinuno ng isang confederation ng walong barangay sa Cebu.

Ikinubli ni Magellan ang tunay nilang motibo, ganoon din ang mga sumunod na lider ng iba pang pangkat ng mananakop gaya ng corrupt na si Miguel Lopez de Legazpi--- ang gawin ang Pilipinas na pangunahing mapagkukunan ng ginto at perlas, mga hilaw na sangkap gaya ng niyog, asukal, tabako, abaka, bulak, kape, atbp; tambakan ng mga tapos na produkto at investment area ng mga labis na kapital ng mga Kastila. Ang isinalaksak sa ating utak ng mga dayuhan mula noong 17 March 1521, na ang layunin nila sa pagsalakay at pagsakop sa Pilipinas ay dahil sa pagpapalaganap ng relihiyong Katolisismo ay isang mapanlinlang na pagbibigay katuwiran. Sa paggamit ng mistisismo at kabanalan ng krus ay kagyat na napaluhod ang mga unang Pilipino. Dala na rin ito ng pagiging labis na relihiyoso ng ating mga ninuno. Sa katotohanan ay sinamantala ng mga prayle ang ating paniniwala sa iisang Diyos(Batahala), mga anito atbp- - sa pamamagitan nang pagsalaksak ng superstucture ng Relihiyong Katoliko sa sinaunang pananampalataya ng mga unang Pilipino. Ang sumunod na mga pangyayari ay ang maramihang conversion ng mga ninuno natin sa Kristiyanismo gaya ng ginawa ni Rajah Humabon at mga kapanalig nito na bininyagan noong April Fool’s Day. Ang lahat ay naganap sa dulo ng binaliktad na krus(espada) at sa pambubomba ng mga baybayin at Barangay.
Sources:Usha Mahajani, Phil Nationalism; Fr. Vitaliano Gorospe S.J., Christian Renewal of Filipino Values; Ramon Tagle, Towards Christian Democracy)

Nang ang mga regular na organisasyong panlalawigan ay naitatag noong ika-17 dantaon, ang mga matataas na opisyal ay mga kastila. Ang mga posisyong inilaan sa mga Pilipino ay ang mga katungkulang gobernadorcillo o municipal mayor at ang sa mga cabeza de barangay o barangay captain lamang. Ang mga Pilipinong ito na iginagalang at pinahahalagahan ng ating mga ninuno ay naging mga mabisang kasangkapan sa 333 taon nang pagsasamantala ng mga Kastila sapagkat sila ang komukolekta ng mga buwis para sa pamahalaang kolonyal at taga-recruit ng mga katutubo para sa forced labor o sapilitang paggawa ng walang bayad.

Ang dating produktibong mga Pilipino sa larangan ng ekonomiya at lipunan ay sapilitang pinaglingkod sa hukbo o pulisya ng mga prayle sa pamamagitan ng mga pangako ng biyaya mula sa kalangitan at naging instrumento nang pandarahas at pagpuksa sa kapwa nila Pilipino. Ang mga kababaihan naman ay natagpuan ang kanilang mg sarili na nagbabayo ng palay o hindi man ay nagwawalis at naghahawan ng mga dumi at damo sa simbahan. Nagsilbi naman ang mga kabataan sa mga prayle bilang mangangahoy,sakristan(gaya ni Crispin at Basilio) o katesista; kasapi ng choir, mga artista sa mga moro-moro o mga dula na naglalarawan sa kanilang mga kapatid na Muslim bilang mga traidor, di-sibilisado, walang Diyos, hurumentadong mga tao atbp.
References: (Mahajani; Constantino, a past revisited)
Noong 1869-70 ay nanungkulan si Carlos Ma. De La Torre bilang gobernador heneral na ang naging bunga ay ang paglaganap ng kaisipang Liberalismo subalit siya ay agad na pinalitan ni Rafael De Isquierdo. Ang pagsupil sa karapatan sa pagsasalita at pamamahayag na dinanas ng mga Pili-pino sa rehimen ni Isquierdo ay hindi pumigil sa kanila upang maghangad ng reporma. Dahil sa nagkaroon sila ng pagkakataon na makilala ang liberalismo sa panahon ni De La Torre, hindi ito nakalimutan ng mga Pilipino at naghangad pa sila ng mas masaklaw na kalayaan.

Sa panunungkulan ni Isquierdo nagkaroon nang pag-aalsa ang mga manggagawa sa arsenal ng Cavite. Ang paghihimagsik ay nagbunga nang pagpatay sa tatlong paring martir na sina Gomez, Burgos at Zamora. Ang paggarote sa mga pari noong 1872 ay hindi nakapigil sa daloy ng adhikain para sa pagbabago. Sa yugtong ito ng panahon ay isinilang ang Propaganda Movement at siyang naging mitsa nang pagsiklab ng rebolusyong 1896.

Samantala, ang Industrial Revolution na nagsimula sa England ay umabot na rin sa Estados Unidos. Ang Amerika noong 1875 ay may labis na gawang produkto na sobra sa pangangailangan ng mga Amerikano at higanteng kapital na labis sa pampuhunang pangangailangan sa US. Gaya ng mga Industriyalisadong Bansa, ang Amerika ay nangangailangan ng mga hilaw na sangkap na mahalaga sa industriya nito. Kailangan nila ang mga bagong palengke sa ibang bansa para sa mga tapos na produkto. Ang mga Amerikanong mangangalakal at magbabanko ay naghahanap ng pagkakakitaan sa ibayong dagat upang magtayo ng mga bagong negosyo at murang lakas paggawa.

Noong 1895, sumiklab ang rebolusyon sa Cuba at sa loob nang tatlong taon ay lumagablab ang apoy ng pagtutunggali. Nang panahong iyon, ang mga Amerikano ay may $50 Million na investment sa mga plantasyon ng tabako ay asukal ng Cuba, sa mina ng bakal, riles at mga kompanya ng sasakyang dagat. Ang US- Cuban commerce ay umaabot sa $100Million bawat taon. Umiwas ang mga Katila na makadigma ang mga Amerikano ngunit ang mga nasa sensitibong posisyon kagaya ni Theodore Roosevelt na noon ay Asst. Secretary of the Navy, Henry Cabot Lodge at Alfred Mahan ay naghahangad ng dugo. Ang dahilan sa pagtigis ng dugo ay dumating nang ang barkong USS Maine ay lumubog sa Port Havana kasama ang 90 Negro noong 15 Pebrero 1898. Pinalubog ng mga Kano ang sarili nilang barko upang isisi sa mga Kastila at upang mabigyan ng katuwiran ang panghihimasok ng mga Kano sa labanang Kastila at mga Cubans. Ref:(Carl Becker, History of Modern Europe:Imperialism and World Conflict; US Armed Forces Institute; Harold Faulkner, Tyler Keper, American History: Social and Cultural America, USAFI)

Dalawang buwan ang nakaraan, ang kongreso ng Amerika ay nagpahayag ng pakikidigma sa Espanya. Si Heneral Aguinaldo na pumunta sa Singapore at Hongkong matapos ibenta ang rebolusyon sa halagang Php 400,000.00 sa Biak-na-Bato ay nahimok ng mga Kano na bumalik muli sa Pilipinas at pamunuan ang rebolusyon, gayundin ay makipagtulungan sa mga Amerikano upang mapalaya ang mga Pilipino. Noong 01 May 1898, si Commodore George Dewey ay walang hukbong panglupa upang sakupin ang siyudad ng intramuros, ang upuan ng sentrong pamahalaan ng mga Kastila, kaya’t hinikayat nila si Aguinaldo na paikutan ito habang naghihintay si Dewey sa pagdating ng tropa ng mga Amerikano. Pinutol ni Aguinaldo ang supply ng tubig at pagkain sa Intramuros na nagdulot ng paghihirap sa mga Kastila sa loob ng siyudad.

Hindi matanggap ng mga Kastila ang pagkatalo sa kamay ng mga Pilipino kung kaya’t minabuti nilang makipagkasundo sa mga Kano (na kakulay nila) sa pamamagitan ng isang Belgian Consul. Naganap ang Mock Battle(huwad na labanan) noong 13 Agosto 1898 kaya’t ang mga rebolusyonaryong Pilipino ay pinagkaitan ng tagumpay na nararapat ay sa kanila napunta. Nilagdaan naman noong 10 December 1898 ang Treaty of Paris at nagbayad ang mga Amerikano ng halagang $20 Milyon sa mga Kastila upang magkaroon ng karapatan ang mga Kano sa Arkipelago. Lumalabas na ang bawat Pilipino noon ay binili ng mga Kano mula sa mga Kastila sa halagang $2 bawat isa. Ref: (Sheridan pp. 63-65; Kasaysayan ng Pilipinas p. 162, Gagelonia-Gagelonia)

Noong 04 Pebrero; ang tropang Amerikano ay sumalakay sa mga kawal Pilipino na nagsilbing simula ng Digmaang Pilipino-Amerikano. Bago nanalo ang imperyalistang US noong 1902, $600 Million ang ginastos ng Amerika at 146, 468 na tropang kano ang nakidigma sa mga Pilipino; isang malinaw na katibayan na hindi natin sila tinanggap sa Pilipinas” with open arms” May 4,000 Kano ang napatay at 3,000 naman ang nasugatan.

Ang mga Imperyalistang mandarahas ay nagsagawa nang pagpaslang sa ating mga kalahi sa maramihang bilang gaya nang pagmasaker sa mga bihag, panggagahasa sa mga kababaihan, pandarambong sa mga bahay at ari-arian; tortyur, pagsusona, concentration camps at ang pagsunog sa Samar.Ref:(Moore-Field Story: Marcial Licauco, The Conquest of the Philippines; Sheridan)

Lumaban ang mga Pilipino sa mga Amerikano mula noong October 1898-April 1902, halos apat na taon. Higit sa panahong ginugol ng mga kano upang lansagin ang puwersang Hapones--- kasing tagal ng Unang Digmaang Pandaigdig.

Gumugol ng anim na buwan ang Amerika para matalo ang mga Kastila at 42 buwan upang magapi ang mga Pilipino, higit sa anim na beses ang tinamo nilang casualty. Ang mga Imperyalista sa katotohanan ay pumatay ng mahigit sa 600,000 Pilipino sa Luzon pa lamang. Sila rin ang nagpakilala ng 45 caliber sa pamamagitan ni Gen. Pershing at hamletting sa ating bansa upang gamitin sa mga rebolusyonaryo.

Ang karaniwang ratio sa pagitan ng patay at sugatan ay 1:5, ibig sabihin ay isang patay sa bawat limang sugatan. Sa Boar War, American Civil War, Spanish- American War at mga digmaang pandaigdig; ang proporsyon ay nananatili. Kahit sa panahon ng hapon na inilarawan ng mga Amerikano bilang mga barbaro ay 1:5 pa rin ang ratio subalit sa American official record ng digmaang Pilip[ino-Amerikano ay nagpapakita nang kabaliktaran: sa bawat Pilipinong sugatan ay lima ang patay o 5:1 ang ratio ng patay sa sugatan. Sa Hilagang Luzon ay 1,014 Pilipino ang pinaslang at 95 lamang ang sugatan, may ratio na 10:1 ang patay sa bawat sugatan. Ref: (Hilarion Henares, Jr., Sun and Stars Alight)


Panahon nang Pananakop ng Imperyalistang Amerikano

Alam ng mga Kano ang kamalian ng mga Kastila(gaya ng Union of Church and State, edukasyon para sa mga elitista, hindi pagpapalaganap ng wikang Kastila, walang representasyon sa pamahalaan) at batid nila na ang paghubog o pagkundisyon sa isipan ng tao ay mas mainam na kaalinsabay ng operasyong militar, ipinakilala ng mga kano ang pampublikong sistema nang pag-aaral. Ang edukasyon sa katotohanan para sa mga Amerikano ay ang sistematikong proseso ng paggawa sa alam upang maging hindi alam at sa batid upang maging hindi batid. Ang edukasyong kolonyal ay tusong sumira sa pakikibaka at tagumpay ng mga tao, sumakay sa mga unang balyus habang niluluwalhati ang kulturang Amerikano upang mapadali ang paggawa ng mga tapat, makasarili, may oryentasyong komonsumo(consumption oriented) at alipin sa kabuhayang uri ng mga tao. Kaya ang mga Pilipino ay tinuruan ng “A” is for Apple, sa halip na atis; C is for chestnuts; ang G is for grapes sa halip na caimito o guyabano. Ang mansanas, chestnuts at ubas ay nasa listahan ng surplus na produkto ng Amerika para sa export. Hindi naglaon ay ipinakilala si Santa Claus na may dalang bag ng mga regalo para sa mga well-behaved na mga bata(masunurin, palayuko sa kahit anong dikta ng mga dayuhan); ganoon din si St. Valentine, ang Patron ng mga mangingibig.

Kapag pasko at Valentine’s day, kailangan nating magpadala ng Gibson at Hallmark greetings card bilang tanda ng ating malalim na pagmamahal kahit na ang mga Santong ito ng mga banyaga ay kabilang sa 200 Santo na inalis ng Vatican sapagkat ang kanilang kasaysayan o existence ay pinag-aalinlanganan. Ref: (200 Saints weeded out, Vatican says, Manila Times, 14 May 1969)

Sapagkat ang mga Pilipino ay may likas na talentong tipikal sa mga dayuhan, pinaawit siya ng “ I was poorly born on the top of the mountain” na sa kalaunan ay nadiskubre sa isa pang awit na itinuro na ang indibidwal na “I’s” ay mismong mga Pilipino( Negritoes of the mountain what kind of food you eat?). Ipinasaulo din sa mga batang Pilipino ang “ Red, white and blue, stars over you, Mama said, Papa said, I love you!” na hindi na kailangang diretsang isalaksak sa utak na mahalin ang US flag. Sinabi rin sa kanila na si Pepe(incidentally ay ang palayaw ni Dr. Rizal) ay isang maliit na bata na naatasan ng kanyang gurong Kano upang gumupit ng larawan ng isang munting unggoy na kinulayan ng kayumanggi. Nalaman niya na ang “nipa hut is very small” samantalang sa mga tipikal na bukiring Amerikano, ang mga aso, kahit baboy, ay naninirahan sa mga konkretong mga bahay.

Ang mga batang Pilipino, na pagkaraan ng ilang dekada ay naging lider ng bansa ay tinuruang magdiwang at magsaya tungkol sa mga pangyayari na psychologically ay nagpapanukala ng pambansang pagkatalo, kawalan, kolaborasyon, pagkakawatak at pagiging palaasa; gaya ng Death of Rizal, Fall of Bataan and Corrigidor at July 4th Independence. Gayundin ay tinuruan siya na “clean little hands are good to see” (sa pamamagitan ng Tide, Palmolive, Camay o Lux); na ang “planting rice is never fun” hindi lang sa kadahilanang ang US ay may surplus na California rice kundi sa dahilang ang nais ng Amerika ay murang asukal upang gawing kendi at nakaka-adik na cough syrup; copra para maging sabong panlaba, perfume, pamada, baby oil, margarine, troso para maging plywood, radio-TV-stereo cabinet, Mongol pencil, iron at copper ores para sa opisina/sports equipments, heavy machineries, kotse, spare parts, hardwares, appliances, bala, bomba at iba pang instrumento ng pagpuksa, tabako para sa Salem, Winston, Camel, Marlboro, Phillip Morris, etc.

Talagang mas magagaling ang mga Amerikano kaysa sa mga Kastila sapagkat kung inabot ng 44 taon(1521-1565) ang mga Espanyol upang makapagtatag ng pundasyon nang direktang pamamahala, ang mga kano naman ay 16 na taon lamang upang ang Pilipinas ay gawing alipin ng Imperyalistang US. Ngayon, hindi na kailangang magpaliwanag ng Amerika tungkol sa kanilang patakarang kolonyal. Marami na silang tagapagtanggol sa hanay ng mga Pilipinong nakahanda na mag-alay ng buhay para sa interes ng dayuhang kapakanan. Salamat sa Universal System of Education ng mga Kano na lumason sa utak ng mga Pilipino.

Noong 1930’s, dumanas ng economic depression ang bansang Amerika, ang produksyon ay mahina at Milyong Amerikano ang nawalan ng hanapbuhay. Ang mga bansang ang kabuhayan ay nakatali sa Amerika ay lubhang naapektuhan. Kailangang ibaling ng pamahalaang US ang kanyang eskimang pangkabuhayan sa kanyang mga higanteng Military-Industrial Complex na kontrolado ng malalaking kapitalista upang mabigyan ng solusyon ang kanyang suliraning pang-ekonomiya. Dapat nating tandaan na isa sa mga mapanlinlang na paraan ng US upang umunlad ang kanyang kabuhayan ay ang pagsuporta o paggawa ng giyera. Noong WW1, ang mga bansa sa Europa ay bumuhos ng kanilang kabuhayan sa US upng bumili ng mga armas at gamit pandigma. Paagkatapos na pumasok ang US sa digmaan noong 1917, parang lobong pumaimbulog ang kanyang ekonomiya, “Profits mounted skyhigh, wages reached unheard –of-peaks while the European nations exerted their efforts to destroy one another.” Ref: (Faulkner Tyler, Anerican History: The industrialization of America from colonial past to the present, pp. 120-121, 1944, USAFI)


Pananakop ng mga Hapones
Nang salakayin ng mga Hapon ang Pearl Harbor noong 1941, natagpuan ng Pilipinas sa ikatlong pagkakataon ang kanyang sarili na nasa pagitan ng dalawang nagtutunggaling imperyalistang lakas. Ang mga kawal Pilipino ay nakihamok sa mga bagong mananakop katabi ng kanyang “American Brother”.

Gaya nang inaasahan ng mga Hapon, itinuon ni MacArthur ang puwersa ng USAFFE sa Bataan at corrigidor. Malayang nasakop ng mga Hapon ang ibang panig ng bansa. Bumagsak ang Bataan noong April 9 at ang Corrigidor naman noong May 6, 1942.

Habang ang kasulatan ng pagsuko ay nilalagdaan ni Gen. Jonathan Wainwright , marami sa mga Pilipino ang hindi nagsalong ng kanilang sandata. Bumuo sila ng mga yunit gerilya (isa dito ang HUKBALAHAP) at patuloy na sumalakay sa mga Hapon.

Nang dumating ang tropang Amerikano, karamihan sa mga pook ng kapuluan ay napalaya na ng mga Gerilyang Pilipino. Napag-alaman din nila na nakapagtatag ang mga HUK ng pamahalaan hindi lamang sa mga barangay kundi maging sa pambayan at panlalawigang antas. Karamihan sa mga barangay at bayan sa Nueva Ecija, Tarlac, Bulacan, Pampanga at Laguna ay may sariling namamahalang People’s Council. Gayunpaman, isinalaksak sa ating utak ng mga Historyador at propagandistang Amerikano na kung hindi dumating si McArthur- hindi mapapalaya ng mga Pilipino ang kanilang mga sarili laban sa mga mananakop na Hapones. Sa katotohanan, ang magiting na pakikibaka ng mga Pilipino sa loob ng tatlong taon ang nagligtas sa Australia at New Zealand na nagbigay daan din sa pagbawi at pagpapanumbalik ng lakas ng Amerika.

Ang tanging nagawa ng Imperyalistang Hapon noong World War II ay ang brutal na pagkitil ng buhay. Ang tangi namang nagawa ng US ay ang walang habas na pagwasak sa mga buhay at ari-arian ng mga Pilipino sa ilalim ng balatkayong mopping-up operations sa kabila ng katotohanang ang mga Hapon ay umalis na sa mga bayan at siyudad. Winasak ng mga Kano ang mga ari-arian ng mga Pilipino sa pamamagitan ng walang habas na pambubomba at panganganyon upang ihanda sa War Damage, bayad pinsala at War Reparations na nagsilbing sangkalan upang maaprubahan at ma-ratify ang Bell Trade Act. Ang mga War Damage Payments ay ipinagkaloob naman sa mga korporasyon ng US, US Citizens at mga institusyong pangsimbahan. Mapatutohanan ito ng mga records ng US Congress at ng War Damage Commission.

Kaya sa digmaang sa ikalawang pagkakataon ay lumabas ang US bilang “Liberators”, sa isang madugong pagtutunggali na di natin hinangad, ang Pilipinas ayon kay Commissioner McNutt ay nagbuwis ng 1,111,938 na buhay; mahigit sa 60% dito ay Kabataang Pilipino- kasama ang mga gusali at ari-arian na nagkakahalaga ng $300 Bilyon.
(Ref: Hernandez, Bayang Malaya pp. 161-163; Constantino, The Continuing Past; The Seventh and Final Report of the US Commissioner to the Philippines Covering the period from 14 September 1945 to 05 July 1946; Virgilio Dionisio, RP’s War Damage Claim p. 5, Bulletin Today, 1983)


REPUBLIKA NG PILIPINAS 1972-1986
Penomenal ang pagkakaupo ni Ferdinand Marcos sa Pampulitikang kapangyarihan. Mula sa isang intelektwal na pamilya, siya ay naging tanyag dahil sa pagkakawalang-sala niya sa Nalundasan Case noong siya ay estudyante pa lamang, naging topnothcher ng Bar Exam at naging sundalo noong ikalawang digmaan. Hindi siya nagmula sa isang oligarko o negosyanteng pamilya. Malawak ang kanyang kaalaman sa kasaysayan at lipunan, gagap niya ang takbo at laro sa sistema ng pulitika at pamahalaan na ipinamana ng corrupt na rehimen ng mga Kastila at Amerikano.

Noong 21 September 1972, ideneklara niya ang Batas Militar(Martial Law) na naglalayong makamtan ang kapayapaan at kaayusan, reporma sa lupa at paggawa, kabuhayan at edukasyong reporma, serbisyong panlipunan at repormang pampulitika ganoon din ang reorganisasyon ng pamahalaan. Isa sa kanyang mariing tinutulan ang mga Pork Barrel ng mga Konresista na pangunahing pinagmumulan ng korapsyon at katiwalian.

Sa hangaring maitayo ang isang “NEW SOCIETY” o Bagong Lipunan, may kabuuang 523, 616 na mga baril ang nakumpiska, 145 na private armies ang nalansag at ipinakulong ang kanilang mga pinuno; 12,000 kriminal ang nadakip at Php 32.5 Milyong halaga halaga ng bawal na gamot ang nasamsam at nadakip ang mga druglords. Isang Intsik na drug lord ang binaril sa pamamagitan ng firing squad matapos mapatunayang guilty. Sa loob ng halos ilang buwan ay naging Zero ang criminality rate ng bansa dahil sa mga repormang ipinatupad

Noong 11 March 1974 ay nakubkob ng mga kawal ng AFP ang himpilan ng MNLF sa Batang Puti at nawasak ang gulugod ng mga kapatid na Pilipinong Muslim na nag-adhikang ihiwalay ang Mindanao, Sulu at Palawan sa Republika.

Sa layuning mapalaya ang mga magsasaka sa pagkasuga sa lupa ay pinirmahan ni Marcos ang PD 27 at sa huling bahagi ng April 1974 ay nakapg-isyu ng 25,000 land transfer certificates ang kanyang administrasyon na sumasaklaw sa 360, 000 ektarya ng lupa.

Isang bagong dimension ang sumulpot kasabay ng pagsilang ng Bagong Lipunan; ang pagsuporta rito ng mga rebeldeng kagaya ni Luis M Taruc, ang supremo ng mga HUK--- na nakihamok ng mahigit sa sampung taon upang was akin ang lumang lipunan. Ang mga komunistang kagaya ni Benjamin Sanguyo alyas Kumander Pusa na dating deputy ni Kumander Dante at si Benjamin M Bie alyas Kumander Melody ay naging aktibong mga taga-suporta ng IDEYOLOHIYANG PILIPINO(FILIPINO IDEOLOGY) ng Bagong Lipunan.

Sa mga Barangay ay pinasigla ang kampanya sa eleven basic needs kagaya ng: tubig, kuryente, pagkain, damit, pabahay, edukasyon, teknolohiya’t agham, kalusugan, kabuhayan, balanseng ekolohiya, palakasan at rekreasyon, transportasyon, komunikasyon at programang inprastruktura. Upang matugunan ang kakulangan sa enerhiya, pinasigla ni Marcos ang paggalugad at paggamit ng alternative source of power at Isinakatuparan ang Nuclear program ng bansa sa pamamagitan ng Bataan Nuclear Power Plant na inaasahang magliligtas sa ating bansa sa krisis pang-enerhiya, sa pamemeste ng PPA at pagsasamantala ng mga buwayang IPPs. Tinutulan ng mga militanteng grupo at mga oportunistang pulitiko ang nabanggit na programa hanggang mai-scrap ito noong circa 80’s.
Sa loob ng 20 taong panunungkulan ni Marcos at sa kabuuang budget na Php500 Bilyon mula 1965 hanggang 1986 ay nakapagpatayo siya sa larangan ng inprastruktura ng 161, 000 kms ng daan; 1,800,000 hectares na lupaing may irigasyon at 92% ng mga munisipyo sa buong Pilipinas ay may elektrisidad. Sa larangan ng agrikultura ay nagkaroon ng produksyon ang Pilipinas noong 1985 ng 5.8 Milyong metric Tons ng palay, 3.8 Milyong metric tons ng mais at 2.7 Milyong metric tons ng isda. Sa edukasyon naman ay umabot sa 93.6% literacy rate ang mga Pilipino at nakapagpatayo ng 38, 750 eskuwelahan. Sa kalusugan at nutrisyon ay mayroong 1, 814 na ospital ang naipagawa samantalang ang Doctor/ population ratio ay 1:900. Sa reporma sa lupa, umabot sa 657,623 na magsasaka ang nabigyan ng titulo sa lupa at umabot sa 1, 200,000 ektarya ang sinaklaw. Ang personal income per capita ay umabot sa $1, 410.00 at umakyat sa Php 91.3 Bilyon ang Gross National Product(GNP).


Ang Pambansang Soberenya at Pangteritoryong Integridad

Ang usapin sa mga Base Militar ng mga Kano ay usapin ng soberenya’t integridad. Ang pagkabasura ng Senado sa US Military Bases Agreement(USMBA) sa pangunguna ni Sen Salongga ay tagumpay ng sambayanang Pilipino. Lamang, ang tagumpay na ito ay hindi maisasakatuparan kung hindi hinawan at pinakinis ni Marcos ang madawag at masukal na landas upang maresolba ang usapin tungkol sa dayuhang base.


Ang usapin sa USMBA na nilagdaan sa Maynila noong 14 March 1947 ng Administrasyong Roxas ay orihinal na sumasaklaw sa loob ng 99 taon. Noong 1966, sa ilalim ng pamahalaan ni Marcos, si US Secretary of State Dean Rusk at Foreign Minister Narciso Ramos ay nagpasimuno ng kasunduan na pormal na nagratepika sa Bohlen- Serrano understanding noong 1959 na nagtakda ng petsa ng terminasyon ng pananatili ng mga base sa taong 1991. Kung ating gugunitain, ang USMBA sa orihinal nitong anyo ay hindi naglalatag ng mekanismo para repasuhin o hindi man ay tapusin ang kasunduan.

Ang soberenya ng Pilipinas sa ibabaw ng mga base militar ng mga Kano ay natiyak sa dalawang okasyon noong 1970’s: una, sa joint communiqué na nilagdaan ni Marcos at US President Gerald Ford noong 07 December 1975; ang ikalawa ay sa isa pang joint communiqué na nilagdaan naman ni Vice-President Walter Mondale noong 04 May 1978. Ang mga kasunduang ito ay nagbigay puwang sa pagkakalikha ng mekanismo ng pagrepasyo at terminasyon ng kasunduan para sa mga base.

Sa kabila ng katusuhan ng mga Amerikano ay diplomatikong napaglalangan naman ng Marcos Administration ang US sa larangan ng negosasyon at pagrepaso ng nasabing kasunduan. Itinaas ang bandila ng Pilipinas sa loob mismo ng mga base at iniluklok sa military facilty ang mga Pilipino bilang mga Camp Commanders. Isinauli rin ng US ang malawak na teritoryong dati nilang sinakop. May 90% ng land area ng Clark Field at 45% na area ng Subic ang naibalik sa teritoryo ng Pilipinas ganoon din ang mga kanugnog na anyong tubig.


DeMarcosification Campaign
Noong kumandidato si Marcos noong 1965, hindi lamang mga komunista ang kanyang kalaban kundi maging ang mga Social Democrats na nagkakanlong sa kabanalan at mistisismo ng krus. Ang pagdeklara niya ng Martial Law upang iligtas ang Republika at mailunsad ang mga radikal na reporma ay binatikos hindi lamang ng mga oligarko, panginoong Maylupa, Burgesya’t Kumprador, tradisyonal na mga Pulitiko(Trapo) kundi maging ng American Press. Sa adhikaing ang bansa’y muling maging Dakila ay tinapakan niya ang interes hindi lamang ng mga haligi ng pyudalismo kundi maging ang pundasyon ng mga kleriko-pasista at kolonyalismo.

Walang humpay ang paggiling ng makinarya ng mga Black Propaganda Operators upang wasakin ang imahe ni Marcos. Pati ang pagkamatay ni Ninoy Aquino ay orkestradong ibinintang sa kanya upang bumagsak ang suporta sa kanya ng sambayanan. Sa paghamon sa kanyang liderato, tumawag siya ng ng Snap Election noong 1986.


Ang sabwatang Komunista, Simbahan at CIA
Ang eleksyong 1986 ay may pagkakahawig sa 1950’s election sa pagitan ni Magsaysay at Quirino. Itinatag ang NAMFREL noong 1951 sa pamamagitan ng isang CIA Agent na si Gabe Kaplan. Ang layunin nito ay upang i-project si Magsaysay bilang protector ng isang malinis na eleksyon at demokrasya. Tumanggap ng $25,000 election fund ang kampo ni Magsaysay mula sa American Chamber of Commerce sa Pilipinas at ang campaign strategy ay ituon sa graft and corruption ng administrasyong Quirino. Sa eleksyong iyon, dumating at nag-angkla sa Manila Bay ang mga barkong pandigma ng US, naganap din ito noong 1986.

Muling lumutang ang NAMFREL noong 1986 sa pamumuno ni Joe Concepcion. Nagkaroon naman ng tactical alliance ang mga komunista at si Gng. Aquino noon pang 26 December 1984 nang lagdaan niya ang dokumentong Declaration of Unity. Nang mailuklok ng isang kudeta si Aquino, agad niyang pinakawalan mula sa Military Detention ang mga komunistang sina Bernabe Buscayno alyas Kumander Dante at Joma Sison .

Sa kabila ng sabwatan ng CIA, Komunista, simbahan at mga Dilawan, nanalo pa rin si Marcos at lumamang ng humigit kumulang sa Isang Milyong boto kay Mrs. Aquino. Iprinoklama siya ng Batasang Pambansa bilang halal na Pangulo noong February 1986 at sumumpa sa Chief Justice ng Korte Suprema. Ayon sa Executive Intelligence Review PO Box 17390, Washington, DC, sa ipinalabas na dokumentong “ STATE DEPARTMENT SEEKS NEW NICARAGUA IN THE PHILIPPINES--- Despite the internationally orchestrated, lying reports, even the election statistics claimed by former Philippine Presidential Candidate Cory Aquino and the US State Department’s NAMFREL front operation, show conclusively that Marcos won the recent Snap Election.”

Ipinahayag naman ng International Magazine na The SPOTLIGHT noong 16 February 1987, “ Despite the best efforts of the US establishment media to confuse or misrepresent the issue, Ferdinand Marcos is the Legal, constitutional President of the Philippines. Mrs. Aquino is a usurper brought to power with both overt and covert help from the US.”

Noong 10 March 1986, inilathala ng Spotlight Magazine ang mga Amerikanong naging utak sa pagkidnap ng US sa isang lehetimong Pangulo ng Pilipinas. Ang mga ito ay sina: Assistant Secretary of State Paul Wolfowitz; Secretary of Defense Richard Armitage, CIA director William Casey, CIA Assistant for Philippine Affairs Arnold C Lavine, Gastun Sigur- Senior Analyst of the National Security Council for Asia and the Pacific, Stephen Solarz- Head of the House-Sub Committee on East Asia Pacific Affairs at US Ambassador Stephen Bosworth.


Republika ng Pilipinas(1986-1992)
Sa panunungkulan ni Mrs. Aquino ay tuluyang napagsamantalahan ng mga dayuhan ang ating ekonomiya. Nariyan ang Import Liberalization Scheme na pumatay sa mga Pilipinong mamumuhunan, Memorandum of Economic Policy na dikta ng usurerong IMF-World Bank, Philippine Aid Plan at ang pagbasura sa Sabah Claim na lubhang nagpasiklab sa dugo ng mga Pilipino.

Sa kabila ng budget ng kanyang rehimen na 1.6 Trilyong Piso sa loob ng anim na taon ay wala siyang konkretong patakarang pangkabuhayan at programa sa pag-unlad. Lubhang umasa ang kanyang gobyerno sa foreign barrowings na mula 1986-88 lamang ay umabot na sa $3.6 Billion. Ang ipinangako niyang kaunlaran ay nabulok lamang sa kanyang bunganga, ito ay pinatunayan ng Personal Income Per Capita na $572.00 lamang noong 1986, 8 hours na brown-out, strike, welga, krisis sa transportasyon at kagutuman, sa kanyang panunugkulan ay mahigit sa 8 Milyon ang unemployed at 1.5 Milyon naman ang natanggal sa trabaho. Ang kabuuang 44% ng budget ng Gobyernong Aquino ay ipinambayad lamang sa mga utang panlabas.

Noong 24 August 1988, mismong ang Vice-President ni Aquino na si Salvador Laurel ay nagparatang ng kanyang kawalan ng kakayahan at hinimok pa siya nito na magbitiw sa tungkulin at tumawag ng isang eleksyon.


Pamahalaan ng mga Magnanakaw
Si Mr. Juaquin ‘Chino” Roces na naging instrumental upang maging pangulo si Mrs. Aquino ay nagwika noong 1988 na, “ It was not rice, road, bridges, water, electricity and other mundane things that people expected of us but rather a moral order seen in the governments response to graft and corruption in public service. We cannot afford a government of thieves unless we can tolerate a nation of highwaymen.”

Mismong ang nagging budget Secretary ni Aquino na si Carague ay nagpahayag na 1/3 ng kabuuang kita ng Gobyerno ay nananakaw ng mga nasa pamahalaan. Sa panahon ng Aquino Regime, 13 out of 15 supreme court justices ang inakusahan ng Graft and Corruption. Sa Hawaii, isang lider ng Filipino Community na nagngangalang Mr. Jose Lazo ang nagsabing si Mrs Aquino ay nasangkot sa korapsyon. Isa sa mga ebidensyang tinukoy ni Lazo ay ang isang Php 2.8 Milyong PAGCOR check na inisyu ng nabanggit na korporasyon na inisyu sa kanyang pangalan. Nang mahinuha ni Aquino ang implikasyon nito, agad niyang ipinabura ang kanyang pangalan at pinalitan na lamang ng Pay to Cash. Ang Tseke ay tinanggap ni Ms Odette Ong na kanyang confidante at idineposito sa kanyang bank account. Ang PAGCOR na kumikita ng Php 3 Bilyon bawat taon ay nasa control noon ni Cory at hindi isinasailalim sa pag- audit.

Samantala, ang suporta ng mga komunista sa rehimeng Cory ay kagyat na gumuho nang 18 magsasaka na kasapi ng Kilusang Magbubukid ng Pilipinas(KMP) ang minasaker sa harap ng Malacanang Palace noon 23 January 1987.

Sa kabila nang ipinangangalandakan ni Aquino na siya ay may “Kontrata sa Diyos” at “Hulog ng Langit”--- dumanas ng kalunus-lunos na kalamidad at sakuna ang ating bansa. Nilindol ang Baguio at Luzon, lumubog ang Dona Marilyn at Dona Paz na itinuturing na pinakamalubhang sakuna sa kasaysayan ng Maritime Industry sa buong mundo, sumabog ang Bulkang Pinatubo, binaha ang Central Luzon, lumubog ang Ormoc sa ilalim ng Rehimeng may KONTRATA SA DIYOS at binasbasan pa ni Cardinal Sin.
(RFabregas- Copright 1992)

“Kailangang masangkapan natin ang ating diwa at kaisipan ng mapanalungat at mapamiglas na kamalayan upang mapagtanto natin ang malinaw na guhit na magbubuklod sa ating interes laban sa kapakanan ng mga dayuhan. Ang interes nating mga Pilipino ay kasalungat ng kapakanan ng mga Banyaga, kung anuman ang makakabuti sa kanila, tiyak na ito ay makakasama sa atin.’

- Bert Fabregas Pebrero 25 1996

Lawyer

BISIKLETA

ni Bert Fabregas

May mga gabing bigla na lang akong maaalimpungatan at mapapabalikwas mula sa pagkakatulog. Ang bubulaga sa akin ay ang karimlang nagkakanlong nang kapighatian. Gusto kong humikbi't umiyak ngunit nangangamba akong baka magising ang aking asawa't nag-iisang anak na mag-iisang taong gulang pa lamang . Naaalala ko na naman kasi ang kapatid kong si Rene, ako ang nagtulak sa kanya sa malagim na kapalarang kaniyang hinantungan. Sa mga ganoong sandali ay magsisindi ako ng sigarilyo at hahayaan ko na lamang na paglaruan ng usok ang aking baga. Sa bawat hitit ng usok ay mistulang maliliit na bubog ang nikotinang tumitimo sa bawat himaymay nito. Dati- rati ay health conscious ako ngunit mula nang tumuntong ako sa kolehiyo at makulapulan ng pira-pirasong kamalayan at konseptong panlipunan ang nag-iinat ko pang diwa noon, nagsilbing kakosa ko na ang yosi.

Nais kong igpawan ang kabihasnan kong ito na 'ika nga eh masyadong masiyete,
'este sentimental--- maging ang balat ng juicy fruit na una naming pinaghatian ng
asawa ko noong mag-steady pa lamang kami ay itinatago ko pa. Kaya't maraming
nakatago sa drawer ng aking kabinet: ngipin ng asawa ko nang sinamahan kong
magpabunot sa dentista, tansan ng Coke na ibinato niya sa akin noong una kaming
mag-away…etc.

Sa mga pagkakataong ganito ay bumababa na lamang ako sa basement ng
aming bahay. Doon ay kinakapa ko ang bawat bahagi ng isang lumang asul na bisikleta
at ng isang kahapong nagmumulto sa aking isipan. Mistulang mga alon na rumaragasa
sa dalampasigan ang isang mapanglaw na alaala habang pinupunit ng mga hagikhik at
mumunting tinig na lumulunod sa sugatan kong diwa.

Basangbasa noon ng ulan ang yayat na katawan ni Rene na halos ay
magwawalong taon pa lamang, nakikisabay sa tikatik ng tulo at buhos ng ulan sa tagpi-
tagping mga yerong kalawangin ng aming barungbarong ang kanyang paos na tinig na
sumisigaw ng KUYA, KUYA FRED! Agad kong binuksan ang giray na pinto, nanginginig
na siya sa ginaw habang kipkip ang isang supot na pansit na nakabalot sa plastik.
Pinagkuskos niya ang kanyang mga palad, hinipan ang mga ito at ipinahingalay sa
kanyang mga kilikili upang mamalimos ng kaunting init. Sa labas ng aming hamak na
tahanan ay salasalabat ang matatalim na kidlat na pumupunit sa nagdidilim na
papawirin. Humuhugong ang malakas na bugso ng hangin na bumubulong ng pasigaw
sa mga yayat naming balangkas na nakikipagbuno sa hapdi ng sikmurang hungkag.

Masaya naming pagsasaluhan ni Rene ang pansit at kanin na nagmula sa
maghapong pagbubungkal ng basura--- sa ganitong gawain ay sinisinop namin ang anumang bagay na puwede pang pakinabangan, mga bagay na itinapon ng iba ngunit sa amin ay kabuhayan. Lilipas ang ilan pang sandali at kasama na sa kinakain namin ang mga payak na pangarap sa buhay na maging maunlad at makahulagpos sa karalitaan. Ngunit paano? Sa paligid na ito na puspos ng karahasan, karumihan ng paligid; dito, sa mga pusali at estero ng lunsod nalugmok ang katawan ng aming mga magulang. Marahil, dito na rin kaming magkakapatid mamamatay sa karukhaan.

Kaya't sa mga ganitong panahong masungit at umuulan ay hinahanap-hanap namin ni Rene ang init ng pagmamahal ni Inay at Itay. Mabait at uliran ang aming ina, maprinsipyo at marangal naman si ama. Natatandaan ko pa noon na naging matigas ang pagtanggi ni itay sa alok ng tusong si Don Jose. Hangad ng huli na gamitin ang kinang ng kanyang salapi sa paghahangad niyang kamkamin ang lupaing gobyerno na kinatitirikan ng maliit naming bahay. Sampung taon na nakipagbuno sa karukhaan ang aking mga magulang upang magkaroon ng karapatan mula sa pamahalaan. Sa pamamagitan ng salapi at impluwensiya ay biglang nagkaroon ng titulo ang lupa na pumapabor sa gahamang si Don Jose. Subalit hindi maaaring masindak si itay ng mga ilegal na maniobra at eskima ng kabuktutan, pinulong niya at inorganisa ang kilusan ng mga maralita upang ipaglaban ang katarungan at karapatan sa lupa.

Hanggang isang gabi ay may dumating na mga pulis sa bahay dala ang balitang yumanig sa aming kamusmusan ni Rene. Naholdap daw sina itay at inay at napatay, wala raw silang lead tungkol sa mga salarin. Sa huling gabi ng burol ay misteryosong nagkasunog sa aming lugar. Natupok at naabo ang mga bahay sa pook na iyon pati na rin ang labi ng aming mahal na mga magulang. Samantalang si Don Jose naman, pagkalipas ng ilang buwan, ay inatake sa puso. Marahil, dahil sa pagbibilang ng kanyang mga ari-arian at kayamanan. Sa naabong tirahan at mga kinipkip naming alaala ni itay at inay ay magkatuwang naming sinalunga ni Rene ang kabangisan ng buhay.

DIYARYO, BOTE!! Namamalat ang aming mga tinig sa kasisigaw. Sa gabi naman ay nagtitinda pa ako ng balot. Halos ay maghahatinggabi na kung ako ay makauwi at aabutan ko si Rene na nakapangalumbaba sa giray na hagdan ng aming barung-barong na umaamot ng kanlungan sa ilalim ng isang lumang tulay , matiyaga siyang naghihintay sa akin. Isasabay niya sa pagitan ng mga buntunghininga at paghihikab ang kanyang pangarap na magkaroon ng isang bisikleta, ito rin ang inuungot niya noon kay itay na hindi na nagkaroon ng katuparan.

Sa awa ko sa aking kapatid ay gumawa ako ng paraan. Walang pagsidlan sa
tuwa si Rene nang isang araw ay umuwi akong sakay ng isang lumang bisikleta na
nakuha ko sa junk shop ni Akong Bondat. Hinulug-hulugan ko na lang ang easy rider sa
madayang intsik na lagi kong nakakaaway dahil ang ipinadadangkal sa mga diyaryong
nasa kariton ko ay si Tiyagong Manok na ang dangkal ay umaabot halos sa labing-apat
na pulgada.

SALAMAT KUYA SA REGALO MO SA AKIN, naibulalas ni Rene, magsasampung taon siya noon. Sa loob halos ng isang linggo ay pinag-aralan ng kapatid ko ang pagbibisikleta. Pagkatapos naming mamulot ng pagkakakitaan sa tambakan ng basura ay pupunta kami sa lumang basketball court ng subdivision malapit sa amin. Doon ay buong sigasig niyang pag-aaralan kung paanong manimbang habang inaalalayan ko siya. Sa kabila nang pangungutya ng mga batang taga- subdivision na basura raw ang bisikleta ni Rene kumpara sa mga bago nilang BMX bikes, buong pagmamalaki pa ring ipinamamarali ni Rene na regalo ko iyon sa kanya.

Gasgas ang tuhod, semplang, gasgas sa mukha, inabot lahat ito ni Rene subalit walang pagsisisi na mababakas sa kanya. Hanggang matuto siyang magbisikletang mag-isa, bumitaw sa manibela habang nagpipedal at kung paanong paangatin ang gulong sa unahan, halos ay gusto niyang paliparin ang bisikleta.

Lumipad nang mataas! Pangarap ni Rene ang humulagpos sa pagkakasaklot ng karalitaan. Mula nang dumating ang bisikleta sa buhay naming dalawa ni Rene ay maraming nabago. Hindi na ako hinihintay ng aking kapatid sa may hagdanan kapag umuuwi ako mula sa pagtitinda ng balot. Sa madaling araw naman ay magigising ako sa ingay kapag nililinis niya ang bisikleta. Pinag-ipunan din niya ang pinturang asul na nagbigay ng bagong bihis dito . Sa kinabukasan naman ay mauuna siyang kakain ng agahan at bago pa tumirik ang araw ay aalis na siya para mag-deliver ng diyaryo. Hanggang sa pagtulog ay katabi pa rin ni Rene ang bisikleta, ang masama nga lang ay kadalasang nakakadale ng tae ng aso ang mga gulong nito. Hugasan man ay may kaunting amoy pa rin. Kaya't kapag napapadako sa aking ilong ang kamay ni Rene dahil sa kalikutan niyang matulog ay sumasama agad ang aking pakiramdam. Palalalain pa ito ng utot niyang nakikipagpaligsahan sa paghilik.

Ang mga araw ng aming kamusmusan ay walang anumang nilulon ng panahon. Mistula itong halimaw na sumisingasing sa kabangisan na humubad sa aming kamangmangan at kamalayan. Para itong uli-uli na nagpabulusok sa amin sa kumplikasyon ng buhay at buhawi rin itong nagpaimbulog sa amin sa mga tyorya at ideyolohiyang panlipunan.Unti-unting tinalikuran naming magkapatid ang mga pyudal na paniniwalang nagpabansot sa pagyabong ng mga progresibong ideya. Na kesyo, kaya raw mahirap ang PILIPINAS ay dahil sa population boom, uragun daw ang mga pinoy! Bobo, mangmang, saklot ng manana habit, tanga, magnanakaw, manggagaya, corrupt, mapamahiin, mapanlamang at puta. Na ang construction boom daw ay simbolo nang pag-unlad gayundin ang pagdagsa ng mga PX goods at pagpasok ng dayuhang pamumuhunan. Pati ang pagbisita Ni MARIMAR sa PILIPINAS ay indikasyon daw nang pag-unlad. HA-HA-HA!

Ang bisikleta ni Rene?.. alaga pa rin niya ngunit hindi na niya ginagamit, ang anyo nito ay wala halos ipinagbago sampung taon na ang nakakaraan. Kapag nasa bahay naman siya ay lagi niya itong pinupunasan. Bininyagan pa niya ang bisikleta sa pangalang KARLO…

Marahil, dahil sa kaming magkapatid ay naging biktima nang kawalan ng katarungan sa pagkamatay ng aming mga magulang kung kaya't madali akong nakumbinsing sumali sa isang pangmasang organisasyon. Nasa ikatlong taon na ako noon sa pag-aaral ng engineering sa UE, pinalad akong maging scholar at sa gabi naman ay nagwi -waiter sa isang club. Si Rene ay first year college at scholar din ng pamantasan. Ako ang humimok sa kapatid ko upang sumali sa general assembly ng kilusang estudyante. Ako ang naging pangunahing facilitator at kadre ng nasabing organisasyon.

Nasalang ako sa pagbabasa ng mga social at political books, sa mga seminars at symposium. Maraming katanungang ipinupukol si Rene sa larangan ng pulitika, ekonomiya, lipunan at ideyolohiya. Bakit naghihikahos ang ating bansa? Bakit umiiral ang kawalan ng katarungan? Bakit mga dayuhan ang may kontrol sa mga pangunahing industriya, gaya ng langis, elektroniks, parmasyotikal, bakal, kemikal, kalakalan, komunikasyon, teknolohiya, atbp? Tayo ba ay talagang malaya na bilang isang bansa?

Ipinaliwanag ko sa kanya na kaya atrasado ang ekonomiya ng PILIPINAS ay di pa tayo ganap na malaya. Ang rebolusyong 1896 ay dapat na ipagpatuloy. Inagaw ng mga ilustrado ang pamumuno sa rebolusyon mula sa pamumuno ng masa at ibinenta ng paksyong Aguinaldo ang himagsikan sa Biak-na-Bato sa halagang apat na daang libong piso(P 400,000.00) at pinaslang pa si Andres Bonifacio. Nagtungo sa ibayong dagat ang pangkating Aguinaldo matapos makuha ang nasabing halaga.

Samantala, ang Amerika ay dumaranas noon ng Industrial Boom sa larangan ng ekonomiya at nangangailangan ng mga bansang mapagtatambakan ng mga surplus products ay nakita ang potensyal ng Pilipinas bilang isang bagong palengke ng kanyang mga produkto. Kaya't inudyukan ng mga kano si Aguinaldo na ipagpatuloy ang himagsikan at nakahanda ang Amerika na tumulong upang mapalayas ang mga Kastila sa Pilipinas. Nalinlang nila ang ilustradong heneral nang agawin ng mga kano ang karangalan nang pagpapasuko sa mga Kastila sa Intramuros noong August 13, 1898.

Noong December 10, 1898, binili ng mga kano ang Pilipinas sa mga kakulay nilang Kastila sa halagang Dalawampung Milyong Dolyar($20,000,000.00). Ang mga sumunod na pangyayari ay ang ekstensibong paghugot ng mga kano sa ating ugat ng kamalayan at kultural na pagkakakilanlanHalos araw-araw ay nagdaraos kami ng talakayan ng mga kasama ni Rene sa kanilang selula. Ako ang nagsilbing gabay nila sa mga pag-aaral na humigop sa aming katauhan pabalik sa nakaraan ng Pilipinas. Ang ibinabahagi ko sa kanilang katotohanan ay bunga ng obhetibo kong pagsaliksik sa kasaysayan at hindi bahagi lamang ng mga burador sa kurso na ipinapatalakay ng mga kadre ng kilusang estudyante sa UE. Naniniwala ako na ang tao , bilang isang indibidwal ay rasyonal at may lohikal na kakayahang tasahin ang katotohanan, hindi siya dapat ituring na isang makina o instrumento lamang na mapapakilos nang hindi ginagamit ang isip at katuwiran. Hindi isang makina na mamanipulahin sa pagbabago ng lipunan.

Tumitigil saglit ang ikot ng mundo hanggang unti-unting magsulputan ang mga tagpo sa ating kasaysayan. Noong 1902, bago nagwagi ang imperyalistang US sa pagsakop sa Luzon at Visayas( hindi sila nagtagumpay sa Mindanao dahil sa magiting na pakikibaka ng mga kapatid nating Muslim) ay $600 Million ang kanilang ginasta at 146,468 nilang tropa ang nakidigma; isang malinaw na katibayan na di natin sila tinanggap sa ating bansa with open arms. Mayroong 4,000 kano ang napatay at 3,000 naman ang malubhang nasugatan. Ang mga mandarahas na mananakop ay nagmasaker sa ating mga kalahi, nanggahasa sa mga kababaihan, nandambong sa mga ari-arian, nang-tortyur, nang-sona, halos umubos sa mga taga-Batangas at sumunog sa Samar. Magiting na nagtanggol at lumaban ang mga Pilpino mula October 1898 hanggang April 1902, halos apat na taon. Higit sa panahong ginugol ng mga Kano upang lansagin ang Japanese Forces noong World War II--- kasing tagal ng WW I.

Sa kabuuan, gumugol ng anim na buwan ang Amerika para matalo ang mga Kastila at 42 buwan naman para matalo ang mga Pilipino. Higit sa anim na ulit ang tinamo nilang casualties. Ang mga Kano ay pumaslang at nag-masaker nang mahigit sa 600,000 Pilipino sa Luzon pa lamang. Sila rin ang nagpakilala ng .45 cal sa pamamagitan ni Gen. John Pershing dahil sa knocking power nito at epektibo upang lipulin ang mga rebolusyonaryong Pilipino at mga kapatid na Muslim sa Timog. Naghuhumiyaw pa ang dugong ibinuhos ng mahigit sa isang libo at limandaang mandirigma, babae, matanda at batang mga Tausug sa labanan sa Bud Dahu sa Jolo. Ang hamletting na naging taktika ng mga Kano sa Vietnam War ay una muna nilang ginamit dito sa Pilipinas noong pacification campaign..

Ang mga Kano raw ang nagturo sa atin ng sibilisasyon. Hindi!! Sa lahat ng mga digmaan sa sibilisadong lipunan--- ang karaniwang ratio ng patay sa sugatan ay 1:5, ibig sabihin ay isa ang patay sa bawat limang sugatan. Sa Boar War, American CivilWar, Spanish-American War at mga digmaang pandaigdig, ang ganoong proporsyon ay nananatili. Kahit sa panahon nang pananakop ng mga Hapones na inilarawang barbaro ng mga Kano, ang 1:5 ratio pa rin ang lumutang. Subalit sa American Official Record ng Fil-AM WAR ay nagpamalas nang kabaligtaran, sa bawat limang patay na Pilipino ay isa lamang ang sugatan. Sa hilagang Luzon pa lamang ay naging 10:1 ang ratio.

Alam ng mga Kano ang kamalian ng mga Kastila at batid nila na ang pagkundisyon sa isipan ng mga tao ay mas mainam na kaalinsabay ng operasyong militar, ipinakilala nila ang edukasyong pampubliko. Isang sistema ng edukasyong para sa kanila ay sistematikong proseso nang pagpilipit sa katotohanan at tunay na kasaysayan ng lahing Pilipino. Ang edukasyong kolonyal ay tusong sumira sa pakikibaka at tagumpay ng mga Pilipino, sumakay sa mga sinaunang balyus habang niluluwalhati ang kulturang kano upang mapadali ang paggawa ng mga tapat, makasarili, may oryentasyong komunsumo at alipin sa kabuhayang uri ng mga tao. Kaya ang mga pinoy ay tinuruang A is for apple, sa halip na atis, C is for chestnuts/chocolates, na ang G is for grapes sa halip na caimito o guyabano. Ang mansanas, chestnuts at ubas ay nasa listahan noon ng mga surplus na US products para sa export.

Hindi naglaon ay ipinakilala si Santa Claus(kamukha nila) na may dalang bag ng mga regalo para sa mga well-behaved na mga bata( masunurin,palayuko sa kahit anong dikta nila?); ganoon din si St. Valentine, ang patron ng mga mangingibig. Kaya't kapag pasko at valentine's day, kailangan nating magpadala ng Hallmark at Gibson greetings card bilang tanda ng ating malalim na pagmamahal, kahit na ang mga santong ito ng mga banyaga ay kasama sa 200 santo na inalis na sa opisyal na talaan ng Vatican dahil sa ang eksistensiya ay pinag-aalinlanganan. Ang mga greeting cards companies ay kumikita ng milyun-milyong dolyar sa Pilipinas lamang.

Sapagkat ang mga Pilipino ay may likas na talento, pinaawit siya ng “I was poorly born on the top of the mountain” na sa kalaunan ay nadiskubre sa isa pang awit na itinuro ng mga Kano na ang indibidwal na “I’s” ay mismong mga Pilipino (Negritoes of the mountain, what kind of food you eat?). Pinasaulo rin sa mga batang Pinoy ang “Red, white and blue, stars over you, mama said, papa said, i love you!” na hindi na kailangang diretsahang isalaksak sa utak na mahalin ang US Flag.

Sinabi rin sa mga batang Pinoy na si Pepe( incidentally ay ang palayaw ni Dr. Jose Rizal ) ay isang maliit na bata na naatasan ng kanyang guro upang gumupit ng isang munting unggoy na papel at kinulayan ng kayumanggi(kulay ng Pinoy). Nalaman nila na ang “Nipa hut is very small” at sa mga tipikal na bukiring Kano, ang mga aso kahit baboy ay naninirahan sa konkretong bahay.

Ang mga batang Pilipino na pagkaraan ng ilang dekada ay naging mga lider ng bansa ay tinuruang magdiwang at magsaya tungkol sa mga pangyayaring psychologically ay nagpapanukala sa pambansang pagkatalo, kawalan, kolaborasyon, pagkakawatak-watak at pagiging palaasa; gaya ng Death of Rizal, Fall of Bataan and Corregidor at July 4^th Independence. Gayundin ay tinuruan sila na ang “ clean little hands are good to see”( sa pamamagitan ng TIDE? PALMOLIVE? CAMAY? O LUX?); na ang “Planting rice is never fun” hindi lang sa kadahilanang ang US ay may surplus CALIFORNIA RICE kundi sa dahilang ang nais ng AMERIKA ay murang asukal upang gawing kendi at nakakaadik na cough syrup; copra para margarine at sabong panlaba, perfume, pomada, baby oil; troso para maging plywood, radio, TV, stereo, cabinet, mongol pencil, iron at copper ores para sa opisina, hardwares, appliances, bala, bomba at iba pang instrumento ng pagpuksa; tabako para sa SALEM, WINSTON, CAMEL, MARLBORO, PHILLIP MORRIS. Etc.

Talagang mas magagaling ang mga Kano kaysa sa mga Kastila pagkat kung inabot ng 44 taon (1521-1565) ang huli upang makapagtatag ng pundasyon ng direktang pamamahala, ang mga Kano naman ay 16 taon lamang upang ang Pilipinas ay gawing alipin ng Imperyalistang US. Ngayon, kahit wala na tayo sa direktang kontrol nila, hindi na nila kailangang magpaliwanag sa kanilang mga kolonyalistang patakaran.

Marami na silang mga tagapagtanggol sa hanay ng mga Pinoy na nakahandang mag-alay ng buhay para sa interes ng dayuhang kapakanan. Ikinulong ng mga naging lider ng ating bansa ang kanilang mga sarili sa mitolohiyang kung ano ang mabuti sa Amerika ay mainam din sa Pilipinas, na ang kapakanan ng mga Pilipino ay kahanay rin ng interes ng mga Kano.

PERO, TEKA! BAKIT? ANG MGA KANO LANG BA ANG IMPERYALISTA?

Nanghahalihaw ang tanong ni Rene. Sa balintataw ko’y kagyat na lumitaw ang isang lupain ng gobyerno na mahigit tatlumpong ektarya, daan-daang pares ng mga kamay ang humahawan sa masukal na lupain. Matatalas ang talim ng mga itak na pumuputol sa mga sanga ng kahoy, talahib at mga damong ligaw. Lumulutang ang usok ng mga sinusunog ganoon din ang mabahong singaw ng mga katawang walang takot sa tila mga karayom na tusok ng sikat ng araw. Amoy kili-kili, amoy pawis, mapanghi. Ang lupaing iyon ay resettlement area ng pamahalaan at mapupunta sa mga tao kapalit ng maliit na halagang huhulugan. Nakakasulasok ang amoy, amoy kili-kili...unti-unting umiikot ang aking paningin dahil sa amoy, pabilis nang pabilis hanggang lamunin ako ng karimlan... katahimikan. Ilang saglit pa ang lumipas at dahan-dahang napawi ang amoy. Karimlan. Bigla ay nakarinig ako ng mga putok ng baril at mula sa kalabuan ay nabuo ang dalawang balangkas na tinatadtad ng punglo.

Nagkulay dugo ang paligid pero, ano ito? Wala akong nararamdaman, wala! Wala na rin akong nauulinigan, nabibingi na ba ako? Pinaliguan ko na ang aking sarili ng dugong nagmumula sa mga nakataob na bangkay ay di ko pa rin maamoy ang lansa na aking inaasahan. SINO KAYA ANG MGA ITO? KAWAWA NAMAN! Nang itihaya ko ang dalawang bangkay ay biglang nanuot sa aking ilong ang lansa ng dugo, sina itay at inay! HINDI! AHHH!

Hindi lamang ang US ang imperyalista! Madiin at malakas ang aking naging pahayag. Maging ang CHINA at RUSSIA ay mga imperyalista rin! Pinakikialaman nila ang internal at eksternal na usapin at patakaran ng mga maliliit na bansa sa daigdig. Ang mga katagang iyon ang naging sanhi upang tanggalan ako ng karapatang mag-lecture. Si Rene naman ay agad na ipinasailalim sa paggabay ng ibang kadre at facilitators. Ngunit bago nangyari iyon ay marami pa akong natalakay sa session group ng aking kapatid na taliwas sa doktrina ng kilusan.

Sa aking paniniwala, tatlo lamang ang batayang suliranin ng bansa: KALAYAANG PAMPULITIKA, KATUBUSANG PANGKABUHAYAN AT PANLIPUNANG PAGKAKASUNDO. Bakit Kalayaang Pampulitika? Una, tinitiyak ng mga banyaga na ang iuupong pangulo ay susunod sa kanilang dikta at magtataguyod ng dayuhang kapakanan. Nag-aambag sila ng malaking pondo para tiyakin ang panalo ng sinuportahang kandidato.

Halimbawa,si Magsaysay ay nabigyan ng $25,000.00 para sa kanyang kampanya sa pagkapangulo laban kay Quirino. Noong 1953, ang NAMFREL na inorganisa ni GABE KAPLAN at pinalakas ni Col. EDWARD LANDSDALE katulong sina ELEUTERIO ADEVOSO at JAIME FERRER ay diretsahang tinustusan ng US upang matiyak ang panalo at pagiging presidente ni RAMON MAGSAYSAY. Nang manalo ang huli ay pinirmahan niya ang LAUREL-LANGLEY AGREEMENT na tulad ng BELL TRADE ACT ay nagbigay karapatan sa mga dayuhan na gahasain ang ating mga likas na yaman. Noon namang 1986, pinondohan ang NAMFREL ng $3,000,000.00 ng iba’t-ibang korporasyong dayuhan na nagtataglay ng banyagang interes at iniluklok ng US si CORY AQUINO matapos ang isang kudeta . Resulta, nalublob tayo sa ASSET PRIVATIZATION TRUST, DEBT TO EQUITY SCHEME, MEMORANDUM OF ECONOMIC POLICY, IMPORT LIBERALIZATION, SEQUESTRATION at iba pang eskima na bumukaka sa hita ng ating ekonomiya.

Ikalawa, ang pamahalaan ay kontrolado pa hanggang ngayon ng mga oligarko na ang interes pangkabuhayan ay nakasuso sa mga banyaga at laban sa kapakanan ng sambayanang Pilipino. Ikatlo, ang pananatili ng lumang kulturang pampulitika na may katangiang indibidwalista, personalista at populista; sa madaling salita, ang pulitika ng opurtunismo ay patuloy na sumisira sa sistemang pampulitika. Ikaapat,ang kawalan ng demokratikong partisipasyon ng mamamayan sa pag-ugit ng mga desisyon at kawalan din ng istrukturang magsusulong nito.

Katubusang Pangkabuhayan? Ang mga pangunahing industriya ay kinakailangang nasa kamay at kontrol ng mga PILIPINO. Hindi uunlad ang bansa kung ang mga susing industriya gaya ng langis, bakal, kemikal, mineral, gamot atbp. ay kontrolado ng mga banyaga at habang nanatili parin ang ang kaayusang mala-kolonyal ay mala-pyudal. Kailangang isa-Pilipino ang mga susing industriya at isulong ang pambansang industriyalisasyon tungo sa tunay at ganap na pagbabago sa lipunan.

Panlipunang Pagkakasundo--- ang patuloy at papatinding patayan sa hanay ng mga PILIPINO ay bunga ng indibidwal at mapanghating kaisipan na isinalaksak sa ating mga utak ng mga dayuhan : Hollywood movies, TV Programs, magazines, comics, edukasyong kolonyal, etc. Dapat maliwanagan ng lahat na ang pangunahing problemang dapat lutasin ng mga Pilipino ay ang aspetong ito ng pagkakaisa. Ang kalaban natin ay ang mga dayuhan at hindi ang mga kapwa natin Pilipino. Lusawin na natin ang malalim na “regionalism” at taktikang “ divide and rule” na ginamit sa atin ng mga dayuhan at naging daan upang tayo ay pagharian sa sarili nating bayan.

Ang mga prinsipyong nabanggit ang aking yinakap at tinanganan sa halip na ang ideyolohiyang KOMUNISMO. Ang aking naging tanglaw pangkaisipan ay ang DIWANG PILIPINISMO na ang batayang prinsipyo ay ang mayamang balon ng karanasan ng REBOLUSYONG 1896 na pinamunuan ni Gat. ANDRES BONIFACIO at ng KKK.

Ang isinusulong ng Pilipinismo ay pagkakaisa, hindi ang tunggalian ng uri! Hindi dapat na klasipikahin ang lipunang Pilipino sa antas ng kabuhayan, hanap-buhay at pinag-aralan. Mismong ang Kalikasan ng Mundo ay nagtatakda nang pagkakaugnay at Harmony ng lahat ng bagay at nilalang. Maging ang ating mga daliri sa kamay ay hindi pantay-pantay subalit may kanya-kanyang gamit at kumakatawan sa kabuuan. Lisyang linya din na paigtingin at isangkalan ang tunggalian ng mahirap at mayaman sapagkat ito ay tyoryang salat sa pagsasaalang-alang sa lohika at rasyonal na pangangatwiran.

Hindi monopolyo ng mga mayayaman ang kasamaaan at hindi rin laging mahihirap ang nasa katuwiran. Ang tunay na Kalayaan ay nagsisimula sa pagkakaroon ng kamulatan, kamalayang panlipunan at pagsusulong ng internal na pagbabago sa ating kaisipan. Ang tunay na pagbabago ay nag-uugat sa pagbabago ng ating diwa at sarili. Kasunod ng kamulatan ay ang pagsasaalang-alang sa pampangkalahatang interes at pambansang kapakanan. Ang itaas na bahagi ng lipunan ang dapat na manguna sa radikal na transpormasyon ng lipunan upang maiwasan ang marahas at madugong tunggalian. Kapag ang bumalikwas ay ang masa, magiging madugo ang resolusyon ng tunggalian.

Kung uuriin natin ang Lipunang Pilipino, dapat na sa pagitan nang MABUTI at MASAMA. Mabuting PILIPINO ka ba o MASAMA? Makatarungan ka ba o di- makatuwiran?

Kaya pinagpunit-punit ko ang sulat mula sa komite sentral ng kilusang estudyante. Reaksyunaryo raw ako! Pakawala ng militar, penetrator, demolitionist at dapat nang tumigil sa kontra-rebolusyong pagkilos. Nagngangalit ang aking kalamnan at tumiim ang aking mga bagang dahil sa mga maling paratang sa akin. Kritikal daw ang aking pananaw sa Mother RUSSIA at CHINA. Hindi raw imperyalismo ang pakikialam ng mga ito bagkus ay bahagi ng mga hakbang tungo sa internasyonalismo. Ipinasya kong mag- lie low at mag-concentrate na lamang sa pag-aaral, hanggang tuluyan na akong tumiwalag sa kilusan.

Naging simula iyon nang paglayo ng loob sa akin ni Rene na tuluyan nang nabrain-wash ng komunistang doktrina. Bihira na siyang umuwi sa bahay at tuluyang nag-fulltime sa pagkilos. Maraming beses na akong nakipagtalakayan sa kanya ngunit malalim na ang ugat ng taglay niyang ideyolohiya.

Nang manlupaypay ang komunismo sa RUSSIA at nag-adopt naman ng one- party-two system ang CHINA ay hindi pa rin nagbago ang paniniwala at komitment ni Rene. May mga gabing dumadalaw siya sa akin (lumipat na ako ng bahay nang magtapos sa college at nagkatrabaho) at nagkukuwento ng mga karanasan niya sa larangan. Minsan daw ay napawalay siya sa kanyang yunit, nang matagpuan siya ng kanyang mga kasama ay kampante pa siyang natutulog sa ilalim ng isang malaking puno. Inihabilin na rin niya sa akin ang kanyang bisikleta at nakiusap na ingatan ko ito. Iyon lang daw ang kanyang pag-aari na puwede niyang ipamana sa kanyang magiging pamangkin.

Dalawang taon pa ang matuling lumipas nang huli naming pag-uusap, niyanig ako ng isang balita. Napatay daw si Rene! Nabaril siya! Ang pumasok kaagad na tanong sa isip ko ay anong yunit ng Army o Police kaya ang nakapatay sa kanya?

Nang makuha ko ang bangkay ng aking kapatid ay sumulpot ang katotohanang gumimbal sa akin. Mula sa tagpi-tagping mga detalye na aking nakalap sa kanyang mga kasama at sa mga militar ay lumutang ang masakit na katotohanan. Mismong kasama rin ni Rene ang pumaslang sa kanya dahil pinaghinalaang DEEP PENETRATION AGENT(DPA). Isinangkot siya sa OPERATION ZOMBIES. May tama ng punglo ang noo ni Rene, puno ng pasa ang katawan at may marka pa ng itinaling alambre ang kanyang mga kamay.

Bigla ay natulig ang aking tenga ng mga putok ng baril, sunud-sunod. Sa loob ng ilang sandali ay nangibabaw sa paligid ang usok ng pulbura, pinabangis ng amoy nito ang aking katauhan. PUTANG-INA!! HINDI HUDAS ANG KAPATID KO!! Sinabunutan ko ang aking buhok, nangalog ang aking mga tuhod hanggang mapaluhod ako sa lupa at mapahagulhol.

Ilang gabi matapos mailibing si Rene, paulit-ulit na dumadalaw sa aking panaginip ang kanyang pagkamatay. HINDI AKO TAKSIL!! ANG ANTI-REBOLUSYONARYO AY ANG MGA REAKSYONARYONG MGA LIDER NA NAGPIIT SA KANILANG DIWA SA NILULUMOT AT KINAKALAWANG NA MGA TYORYA, MABUHAY ANG SAMBAYANAN!! Naglilitawan pa ang mga ugat sa leeg ng kapatid ko dahil sa kasisigaw. May piring noon ang kanyang mga mata at nakagapos ng alambre ang mga kamay sa likod. Magkahalo na ang dugo at ulan na humihilam sa kanyang mga mata.

Isang malakas na kulata ng AK-47 ang tuluyang nagpatiklop sa mga tuhod ni Rene hanggang mapasubsob sa lupang nagpuputik na ang kanyang mukha. Bunton ng putik na nagmula sa hinukay na libingan. Pakiwari niya ay mistulang maiinit na dibdib iyon ng isang inang matagal nang nangungulila sa nawalay na bunso. HALIKA, ANAK! HALIKA! Malamyos ang tila nag-aanyayang tinig ng hukay na pumapawi sa paghihirap na kanyang dinaranas. INAY, ITAY! Nagdidiliryo na sa hirap si Rene. Hindi nag-aksaya ng panahon ang berdugong naging lihim na kaaway ng aking kapatid sa kilusan at siyang nagtahi ng mga paratang. Matagal na itong naiinggit sa kanya dahil sa kasamahang babae na naging karelasyon niya. Nakisabay sa kulog ang putok ng baril hangang lumatag nang tuluyan sa lupa ang katawan ni Rene.

Matagal ko ring ipinagluksa ang aking kapatid. Kahit nang mag-asawa na ako at magkaanak ay multong bumabalik sa akin ang pag-aaruga ko sa kanya, ang mabuti naming samahan hanggang paghiwalayin ang aming diwa ng isang ideyolohiya. Lagi akong sinusumbatan ng aking budhi dahil sa pagtulak ko sa kanya noon na sumapi sa organisasyon ng mga estudyante.

Sa mga gabing ang kaulayaw ko ay bote ng lapad na nagpapamanhid sa aking isip ay hindi mapaknit sa isip ko ang kawalan nang kahalagahan at pagsasaalang-alang sa buhay ng isang tao sa kilusan. Ang tao para sa kanila ay isa lamang bagay, isang kagamitan o makina na maaaring gamitin sa pag-ugit ng isang sosyalistang lipunan.

Kapag napagmamasdan ko ang aking anak na natutulog nang payapa katabi ng aking asawa, ay humihiwa sa aking alaala ang pintig ng buhay na nagsimula sa sinapupunan, siyam na buwang kasugpong ng hininga ng isang ina. Kinalinga at inaruga ng ilang taon---sa huli ay bibihagin lamang ang pagkatao at isipan ng isang paniniwala hangang sa maging daan ng kamatayan. Ang masakit, kamatayan sa kamay ng mga itinuring na kapanalig.

Kasabay nang pagsusuka ko dahil sa kalasingan ay humahalukay din sa aking sikmura ang hapdi ng maling paratang sa akin noon bilang reaksyonaryo. Sa mga sandaling ganito, kapag umiikot na ang mundo ko ay tumatambad sa aking balintataw si Rene habang tinuturuan ko noong magbisikleta, natutumba, nagagalusan. Hanggang matutunan niya ang lahat, ang manimbang, pumihit pakaliwa… sumikad pasulong, paangatin ang gulong at mag-exhibition o di kaya’y mamasyal na lamang. Sana siya’y namasyal na lamang.

Hanggang isang araw, namulat ako sa natunghayan ko sa pahayagan, lumitaw sa isip ko ang hubad na katotohanan. Magaganda na pala ang buhay ng mga naging lider ng kilusan. Ang isa ay naging administrador ng isang multinational computer business sa Subic at security consultant, ang isa’y naging presidente ng multi-milyong kooperatiba sa Tarlac, naging mga negosyante’t kapitalista, advisers ng mga Public Relations Firms, consultants at opisyal ng pamahalaan. Ang isa naman ay namamayagpag sa Media dahil kapatid ng isang kilalang naging kongresman sa Bicol subalit pinatay din ng mga dating kasama. Sa personal na pag-unlad at popularidad ng mga naging lider na ito ay naging tuntungan nila ang laksang mga bangkay ng mga tunay na rebolusyonaryo lalo na ang kabataan na madaling namanipula ang pag-iisip.

Napaglaruan ng mga hunyangong nagbalatkayo sa ngalan ng katarungan at nasyonalismo ang hanay ng mga kabataan. Sumakay sa mga isyu para sa kanilang ambisyong politikal at ipinaligo ang dugo ng mga lehitimong maghihimagsik. Para sa mga buwitreng kagaya nila, maniningil ang kasaysayan at tadhana.

Ang tangi lamang nagpapaluwag sa dibdib ko at unti-unting lumulusaw sa nanunumbat kong sarili ay ang katotohanang para sa masang pinaglingkuran ni Rene at ng marami pang kagaya niya ang hinantungan, sila ang tunay na rebolusyonaryo. Sila ang mga tunay na bayani dahil sa kahandaan at komitment nilang ialay ang buhay para sa bayan, nang walang pag-aalinlangan at pagsasaalang-alang sa pansariling kapakanan.

-W A K A S-

-Katimugang Tagalog, lalawigan ng Rizal, 30 Nobyembre 1997

( Ang kathang ito ay isang pag-aalay sa diwa at alaala nina KA NONI VILLANUEVA, LEONARDO RODRIGUEZ aka KA AMOR, KA FLOR LAM, Gen. EDGARDO ABENINA, Commodore DOMINGO CALAJATE, PSSUPT ISAIAS R LIM, CAPT. APOLLO PALASOL, Lt. VILLAR, PO3 DANIEL SURBAN at PO1 ALEX AGUDA .)

**************************************************************************************************

“ Ang mga nahihimbing ay may kanya-kanyang panaginip. Ang mga mulat ay may nagkakaisa at mapagpalayang pangarap..”

PUNLA-IPIL

ANG ATING PANANAW AT PANININDIGAN:

Ang kasalukuyang krisis panlipunan na kinakaharap ng ating bansa at digmaang IDEOLOGICAL na isinusulong ng iba’t-ibang mga armadong grupo ay may solusyon. Ito ay ang IDEYOLOHIYA. Kung ideological ang labanan, dapat na armado din ang ating hanay ng isang mas superior na ideyolohiya. Ang ideyolohiya ay ang tulay na nag-uugnay sa mga tyorya at pagsasapraktika. Ang lahat nang maunlad na bansa sa daigdig ay may ideyolohiyang tinaglay ang mga mamamayan na naging pundasyon sa pagdakila at pagkakaisa ng kanilang bansa. Ang bansang HAPON ay nagtataglay ng SHINTOISM na kaisipang sila ay nagmula sa Haring ARAW at superyur na lahi. Ito ang naging dahilan upang maging, hangang sa bingit nang pagkatalo noong WW-II, ang kanilang mga magigiting na mandirigma ay naglunsad ng KAMIKAZE, Assault at suicide operations upang mapanatili ang kanilang Respeto sa Sarili at Dignidad. Ang kanilang mga pinuno sa digmaan o mga nagkamaling lider ay nagsagawa ng HARA- KIRI upang mahugasan ng kanilang dugo ang kahihiyan at nahubdan niilang karangalan. Ito rin ang naging susi, upang mismong ang mga ina ng mga sundalong nakidigma ay mas hinangad pang mamatay sa larangan ang kanilang mga anak, kaysa sa umuwing talunan. Ang paniniwalang sila ay superyur ang naging tulay upang muling bumangon ang JAPAN mula sa abo ng digmaan at ngayon ay nagapi na sa larangan ng ROBOTICS, Electronics, Car manufacturing at antas ng ekonomiya ang US.

Ang mga ALEMAN ay inudyukan ng THIRD REICH at MEIN KAMPF ni HITLER na nag-inspire at nagmotivate sa kanila upang palakasin ang kanilang bansa, bawiin ang kanilang dangal sa pagkatalo sa WW-I at sakupin ang EUROPA. Ang mga AMERIKANO ay ginabayan ng LIBERTARIAN IDEOLOGY na naging dahilan upang putulin nila ang pagiging anak lamang ng ENGLAND.

Sa paggabay ng KAISIPANG PILIPINO lamang tayo magkakaisa, aangat at malilinaw sa ating mga isipan kung ano talaga ang interes na para sa sambayanang Pilipino sa larangan ng Pulitika, Edukasyon, Ekonomiya at Kultura.

Base sa pagkakaisang ito sa linyang pang-ideyolohiya ay makakapagpasya tayong tahakin ang landas ng tunay na pagbabago at pag-unlad. Magkakaroon tayo nang kahandaan na isulong ang isang Demokratikong Pagbabagong Pilipino.

Ang ideyolohiya ay ang pinag-isang mga paninindigan, mga tyorya at mga layunin na siyang kabuuan ng isang socio-political na programa. Ang ideyolohiya ay umiigpaw sa mga pang-indibidwal na alalahanin sa pamamagitan nang pagtatatag ng isang pangkalahatang takdang layunin para sa grupo ng mga indibidwal na nabubuhay sa isang particular na lipunan. Ang ideyolohiya ay agad na nabibigyan nang panlipunang saklaw.

Sa kabuuan, ang ideyolohiya ay isinasaad ang panlipunang pakay ng mga indibidwal, ang batayan hindi lamang para tiyakin ang katiwasayan sa lipunan kundi para sa pagsingkaw ng mga kaisipan at masidhing damdamin ng mamamayan tungo sa pangkalahatang kapakanan.

BAKIT KAILANGAN ANG IDEYOLOHIYA PARA SA PILIPINO?

Ang kasalatan sa ideyolohiya ang sumiphayo sa pinakamabuting mithiin ng mamamayan. Ang Rebolusyong 1896 ay hindi ganap na nagtagumpay dahil walang pang-ideyolohiyang interes na higit na masaklaw sa paksiyonal o pampangkat na interes. Kung ang pamunuan ng Rebolusyong 1896 ay nagkaroon nang mapagkaisang ideyolohiya, disin sana’y nakibaka sila para sa mga layuning pangkalahatan--- sapagkat nasa ubod ng lahat ng ideyolohiya ay mga saligang palagay tungkol sa kalikasan ng daigdig, ng lipunan, kalikasan ng tao, pulitika, kabuhayan, moralidad at pang-araw-araw na gawain o pamumuhay.

Ang ideyolohiya ay nagtuturo sa atin na tayo ay dapat kumilos alinsunod sa prinsipyo at hindi dahil sa lantay na opurtunismo.

Sa tagal nang tuwiran at di-tuwirang pagkakasakop at pagkakabusabos, ang mga PILIPINO ay lubusang nahati lalo na sa kaisipan at damdamin. Ang pagkakahating ito at pambubusabos ay nagdulot nang kasalukuyang mga krisis sa pulitika, kabuhayan at kultura. Isang ideyolohiya lamang na matatawag na atin ang maaaring magbigkis sa ating mga isipan na siyang tututol at aktibong sasalungat sa mga kilabot na puwersa ng kadiliman na ngayo’y naghahari at nagsasamantala sa ating lipunan.

ANONG URI NG IDEYOLOHIYA ANG KAILANGAN NG MGA PILIPINO?

Ang isang tunay at makabuluhang ideyolohiya ay sumisibol mula sa mismong kalikasan nang panlipunang reyalidad. Ito ay dapat na mayroong pangkasaysayang saligan. Sa panahon ngayon, walang bansa ang maaaring umunlad na walang sariling ideyolohiya: at kung magtataguyod tayo ng ideyolohiya, kailangang ito ay IDEYOLOHIYANG PILIPINO at hindi ibang ideyolohiya: 1) sapagkat kalutasang PILIPINO ang kailangan nating ilapat sa mga suliranin sa PILIPINAS at sa Lipunang Pilipino. 2) Dahil talos natin sa ating kasaysayan na kailanman ay hindi magsisilbi sa kapakanang PILIPINO ang alinmang DAYUHANG IDEYOLOHIYA. 3) Sapagkat mula sa mayamang kaban ng ating mga karanasan ay napakaraming ideyang sumisibol at naghihintay na lamang para gamitin at paunlarin.

( 20 September 2006, Lunsod ng Quezon)

-PLS REPRODUCE AND PASS AROUND TO FRIENDS AND RELATIVES********

For any comments, suggestions or reactions pls txt to 09192869948

Copyright 1997, 2006 by RFabregas